Deve Ve Şaire Üzerinde Tavafın Ve Hayvan Üzerinde Bulunan Bir Kimsenin Hacer-i Esvedi Baston Ve Benzeri Bir Şey İle İstilam Etmesinin Cevazı Bâbı ile İlgili Hadisler

3132-) Bana Ebû't-Tâhir ile Harmeletü'bnu Yahya rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan, o da Ubeydullah b. Abdillâh b. Utbe'den, o da İbn Abbâs'dan naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) veda haccında rüknü bir baston ile istilâm ederek, deve üzerinde tavaf eylemiş. hadîsi Buhârî, Ebû Dâvûd ve İbn Mâce «Hacc» bahsinde tahrîc etmişlerdir. Ucu kıvrık sopa yani «Baston» demektir. üzerinde giden bir kimse bununla yere düşen eşyasını kaldırır. Battal (? — 444): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in hayvan üzerinde tavaf ederek bastonla istilâmda bulunması, rahatsızlığından dolayı olabilir» diyor. Ebû Dâvûd'un rivâyetinde «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) rahatsız olarak Mekke'ye geldi de hayvanı üzerinde tavaf etti. Rükne vardığı zaman onu bastonla istilâm etti. Tavafını bitirdikte hayvanını çöktürdü ve iki Tek'ât namaz kıldı.» denilmektedir. beyânına göre Şâfiîler'ce tavafı yürüyerek yapmak efdaldır. Hayvan üzerinde tavaf, ancak hastalık gibi bir özür sebebiyle yahut cevazını beyân için yapılır. hayvan üzerinde tavaf etmekte kerahet yoksa da evlânın hilâfınadır. İmâmü'l-Haremeyn (419-478): «Bir kimse mescidi pisleyeceğinden emin olmadığı hayvanı mescide sokar da pisletmemek imkânı bulursa bu caizdir. Aksi takdirde o hayvanı mescide sokmak mekruhtur-» demiştir. üzerinde tavaf hususunda erkekle kadın müsavidir. Omuzlar üzerinde taşınarak tavaf ettirilen kimse dahi hayvana binmiş hükmündedir. İmâm Ahmed ile Pâvûd-u Zahirî ve İbn Münzir'in kavilleri de budur. A'zam'la İmâm Mâlik'e göre bir Özürden dolayı hayvan üzerinde tavaf etmek caizdir. Özürsüz olursa kurban kesmek îcâb eder. A'zam'a. göre Mikke'de bulunduğu müddetçe tavafı iade eder. Yürümeye kudreti varken sürünerek tavaf etmek sahih olmakla beraber mekruhtur. yürümekle sürünmek arasında fark görmemişlerdir. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in hayvan üzerinde yaptığı tavafın, ya kalabalık sebebiyle yahut caiz olduğunu göstermek için veya hastalığından dolayı bir özüre mebnî olduğunu söylerler. bu hadîsle istidlal ederek devenin bevli temiz olduğunu söylemişlerdir. A'zam, İmâm Şafiî ve diğer ulemâya göre devenin bevli necistir.

3133-) Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Alîyyu'bnü Müshir, İbtıi Cüreyc'den, o da Ebû'z-Zübeyir'den, o da Câbir'den naklen rivâyet etti. Câbir (radıyallahü anh) Şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem) , Veda Haccında Beyt-i şerifi hayvanı üzerinde tavaf etti. Halk kendisini görsünler de suâl sorsunlar diye yüksek yerde bulunmak için Hacer-i Esved'i bastoniyle istilâm etti. Çünkü halk etrâfına üşüşmüşlerdi.»

3134-) Bize Alîyyu'bnü Hasrem rivâyet etti. ki): Bize Îsâ b. Yûnus, İbn Cüreyc'den naklen haber verdi. H. Abd b. Humeyd de rivâyet etti. ki): Bize Muhammed yani İbn Bekir haber verdi ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi. ki): Bana Ebû Zübeyir haber verdi. Kendisi Câbir b. Abdillûh'ı şunu söylerken işitmiş ; (sallallahü aleyhi ve sellem) Veda Haccında Beyt-i şerifi ve Safa ile Merve arasını, halk kendini görsünler de suâl sorsunlar diye yüksekte bulunmak için hayvanı üzerinde tavaf etti. Çünkü halk etrafına üşüşmüş terdi.» Haşrem yalnız: «Ona sorsunlar diye...» ifâdesini zikretmedi. hadîs, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in hayvan üzerinde tavaf etmesinin sebebini beyân etmektedir. bunu caiz olduğunu bildirmek için yaptığını söylemişlerdir. da işaret ettiğimiz vecihle Ebû Dâvûd'un «Sünen» inde rivâyet ettiği bir hadîsde Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bu tavafında hasta olduğu bildirilmiştir. Buhârî , bu mânâya işaret olmak üzere hastanın hayvan üzerinde tavafına bir bahis tahsis etmiştir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in bu sebeplerin hepsinden dolayı hayvan üzerinde tavaf etmiş olması da ihtimâl dahilindedir.

3135-) Bana Hakem b. Mûsâ El-Kantarî rivâyet etti. ki): Bize Şuayb b. İshâk, Hişâm b. Urve'den, o da Urve'den, o da Âişe'den naklen rivâyet etti. Âişe (radıyallahü anha): (sallallahü aleyhi ve sellem), halk kendisinden menedilmesin diye Kabe'nin etrafında devesi üzerinde tavaf efti. Rüknü istilâm ediyordu.»

3136-) Bize Muhammedü'bnu'l-Müsennâ rivâyet etti. ki): Bize Süleyman b. Dâvûd rivâyet etti. ki): Bize Ma'rûf b. Harrebûz rivâyet etti. ki: Ebû't-Tufeyl'i şunu söylerken işît- Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i Beyti tavaf ederken gördüm,- rüknü elindeki baston ile istilâm ediyor ve bastonu öpüyordu.» tim:

3137-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Mâlik'e, Muhammed b. Abdirrahmân b. Nevfel'den dinlediğim, onun da Urve’den, onun da Zeyneb binti Ebî Seleme'den, onun da Ümmü Seleme'den naklen rivâyet ettiği şu hadîsi okudum. Ümmü Seleme şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem)'e rahatsızlığımdan şikâyet ettîm de: Hayvana binerek halkın arkasından tavaf et! buyurdular. de (o suretle) tavaf ettim. O anda Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Beyt-i şerifin yanı başında namaz kılıyor ve Tür sûresini okuyordu.» Seleme hadîsini Buhârî «Kitâbu's-Salât»ın bir-iki yerinde ve «Kitâbu't-Tefsîr» ile «Kitâbü'l-Hacc»da; Ebû Dâvûd ile Nesâî ve İbn Mâce «Kitâbü'l-Hacc»da muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir.