Esirin Mal Karşılığında Serbest Bırakılmasının Hükmü ile İlgili Hadisler

2692-) Ömer b. el-Hattabdan; demiştirki: Bedir günü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) (serbest bıraktığı esirler için) bir karşılık alınca, Aziz ve Celil olan Allah; Yeryüzünde ağır bas(ıp küfrün belini iyice kır)ıncaya kadar hiçbir peygambere esirler sahibi olmak yaraşmaz." el-Enfâl (8) 67. ayetini " ...Aldığınız (fidye) dan dolayı size mutlaka bir azab dokunurdu." el-Enfâl (8) 68. ayetiyle birlikte indirdi. Sonra Allah ganimetleri onlara helal kıldı. Ebû Dâvûd der ki; Ahmed b. Hanbel'e Ebû Nuh'un isminden soruldu da onun; Onun ismini ne yapacaksın? Onun ismi çirkin bir isimdir" diye cevap verdiğini duydum. Ebû Nûh’un ismi " kuradadır. (Fakat onun isminin) doğrusu Abdurrahman b. Gazvan'dır. cihâd 58; Ahmed b. Hanbel, I, 31.

2693-) İbn Abbâs'dan rivâyet edildiğine göre; Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem), Bedir (savaşı) günü (fidyeyle serbest bıraktığı) her bir müşrik hakkında dört bin (dirhem para) takdir etmiştir.

2694-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan; demiştir ki: Mekkeliler (Bedir'de müslümanların eline geçen) esirlerine fidye olmak üzere (mal) göndermeye başlayınca (Hazret-i Peygamberin kızı) Zeyneb de kocası Ebû'İ-As'ın fidyesi olmak üzere (bir miktar) mal gönderdi. (Hazret-i Zeyneb'in gönderdiği) bu mallar arasında kendisine ait bir de gerdanlık vardı. (Aslında) bu gerdanlık Hazret-i Hatice'nin idi ve Zeyneb'i Ebû'l-As ile evlendirirken bu gerdanlığı ona vermişti. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gerdanlığı görünce Zeynep için çok üzüldü ve (yanındaki Müslümanlara); Eğer Zeyneb'in esirini serbest bırakmayı (uygun) görürseniz (onu şerbet bırakın) ve Zeyneb'e ait olan (mal)ı da kendisine iade ediniz" dedi. Onlar da; diye cevap verdiler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ebû'l-As'dan (Zeyneb'i kendisine göndereceğine dair) söz almıştı. -Yahut da- Ebû'l-Âs (Zeyneb'i Hazret-i Peygambere göndereceğine dair) söz vermişti. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Zeyd b. Harise İle ensardan bir adamı (Hazret-i Zeyneb'i getirmek üzere Mekke'ye) gönderdi, (gönderirken onlara) " Ye'cic (denen yer)in çukurunda bekleyin. Nihayet sizin yanınıza gelince beraberce yola çıkar ve onu alıp getirirsiniz." buyurdu.

2695-) Urve b. ez-Zübeyr (in) el-Misver b. Mahreme ile Mervan'dan naklettiğine göre; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Hevâzin (kabilesi) elçileri müslümanlığı kabul ederek kendisine gelip de mallarının kendilerine geri verilmesini istedikleri zaman onlara (şöyle) konuştu: yanımda şu gördüğünüz (askerler) vardır." (onların hepsinin de bu mallarda hakkı vardır) söz (ler)den en hoşuma gideni en doğru olanıdır. (Binaenaleyh) ya esir (leriniz)i tercih ediniz ya da mallarınız)!" Bunun üzerine (Hevazin elçileri); esir(ler)imizi tercih ediyoruz dediler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de (onlara bir hitabede bulunmak üzere ayağa) kalktı Allah'a (hamd-ü) senada bulunduktan sonra dedi ki: ...Gelelim mevzumuza! Sizin şu (Hevazinli) kardeşleriniz (müslümanlığı kabul edip) tevbe ederek geldiler. Ben onlara esirlerini (karşılıksız olarak) geri vermeyi uygun görüyorum. Sizden kim kendi arzusuyla bunu yapmayı istiyorsa (bunu) yapsın. Kim de bizim kendisine Allah'ın bize vereceği ilk feyden (biraz mal) vermemize kadar (esirler üzerindeki) hakkını elinde tutmak istiyorsa (o da bunu) yapsın" (orada bulunan) halk; Allah'ın Rasûlü biz kendi gönlümüzle bu esirleri onlara (karşılıksız olarak) veriyoruz, dediler. üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Biz (esirleri karşılıksız olarak bırakmamız hususunda bize) izin verenle vermeyeni biribirinden ayırdedemiyoruz. Gidiniz başkanlarınıza (danışınız) sizin kararınızı bize onlar getirsinler." dedi. Halk da (başkanlarının yanına) gitti. Başkanları onlarla konuştular ve hepsinin de esirleri karşılıksız olarak bırakmayı gönülden istediklerini ve (buna) izin verdiklerini bildirdiler. el-vekâle 7, hums 15, ıtk 13, hîbe 10,24, meğazi 54; Ahmed b. Hanbel, IV, 327.

2696-) Amr b. Şuayb'ın dedesinden, demiştirki: Şu, (hevazin elçileriyle ilgili) hadisede Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem); Onların kadınlarını (ve oğullarını) kendilerine geri veriniz (içinizden) her kim şu ganimetten bir hisse ele geçirir (de sonra onu geri verir)se (şunu bilsin ki iade edeceği) bu ganimet karşılığında ona Allah'ın bize vereceği ilk ganimetten altı deve vermek üzerimize borçtur." buyurmuş sonra bir deveye yaklaşıp hörgücünden bir tüy kopararak: Ey insanlar benim için şu ganimetten ve şu (elimdeki)nden hiç bir pay yoktur" (demiş) ve (tüy tuttuğu) iki parmağını kaldırıp (sözlerine devam ederek), " Ancak beşte biri müstesna. O beşte bir de (tarafımdan) size geri verilmiştir. Binaenaleyh (ganimetten almış olduğunuz mallardan her şeyi hatta) iplik ile iğneyi (bile sahiplerine iade edilmek üzere geri) veriniz." buyurmuş. Bunun üzerine elinde kıldan yumak olan bir adam kalkıp; Devemin palanı altında bulunan çulu tamir etmek için (ganimet mallarından) şu yumağı almıştım dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'da; Benim ve Abdulmuttalib oğulları için olan (ganimet) senindir" buyurdu. (O adam da bir yumak hukuki bakımdan şu) (hal)e erişmişse artık benim ona ihtiyacım yoktur dedi ve onu (elinden) atıverdi. b. Hanbel, II, 184.