İ Peygamber Gece Namazını Nasıl Kılardı? ile İlgili Hadisler

1336-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan nakledilmiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) gecenin bir kısmında on rekât namaz kılardı. Ve bir rekatle de vitr yapar ve sabahın iki rekatlık sünnetini kılardı. Bu (şekilde kılınmış olan rekatlerin toplamı) on üç rekat olurdu. teheccüd 10; Müslim, musâfirîn 128; Nesâî kıyamu’l-leyl 36.

1337-) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in eşi Âişe (radıyallahü anhâ)'dan rivâyet edildiğine göre; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gecenin bir kısmında onbir rekat namaz kılar, bunlardan bir rekat ile de vitir yapardı. Onu bitirince müezzin gelinceye kadar sağ yanı üzerine yatıp uzanırdı. ezan 15; deavât 4; Müslim, müsâfirîn 121-İ22; Tirmizî, mevâkit 207; Nesaî, ezan 41; İbn Mâce, ikâme 126; Muvatta', salâtu’l-leyl 8; Ahmed b. Hanbel, II, 173: VI, 34, 35, 49, 83, 88, 143, 182, 215, 248, 254.

1338-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan nakledilmiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) yatsı namazını bitirdikten sonra sabah oluncaya kadar onbir rekat namaz kılardı. Her iki rekatte bir selâm verir, bir rekatle de vitr yapardı. Secdede iken başını kaldırmadan önce elli âyet okuyacak kadar beklerdi. Müezzin sabah namazının birinci ezanını bitirince kalkar, hafif iki rekat (namaz) kılar, sonra da müezzin gelinceye kadar sağ tarafına yatıp uzanırdı. müsâfirîn 121; Tirmizî, mevâkit 208; Nesaî, kıyamu'Meyi 35, 44; ezan 41; sehv 74; İbn Mâce, ikâme 181, Dârimî, salât 148: muvatta', leyi 7, Ahmed b. Hanbel, VI, 35, 74, 83, 143, 182, 215.

1339-) İbn Şihab ez-Zührî (bir önceki hadisin) mânâsını senediyle birlikte rivâyet etmiştir. (Bu hadisin metnini Râvi Süleyman b. Dâvûd); bir (rekat) ile vitr yapardı, başını kaldırmadan önce elli âyet okuyacak kadar secdede kalırdı. Müezzin sabah namazının ezanını okuyup da sabahın olduğu kendisine malum olunca" (şeklinde) nakl etti. (Sonra da bir önceki hadisin geri kalan metninin) mânâsını rivâyet etti ve (Süleyman b. Dâvud) dedi ki: (Bu hadisi râvilerin) bir kısmı bir kısmından farklı ilavelerle rivâyet etti. musâfirîn 121;Tirmizî, mevâkît 208; Nesaî, kıyamu’l-leyl 35; 44, ezan 41, sehv 74; İbn Mâce, ikâme 181; Dârimî, salât 148; Muvattâ', leyi 7; Ahmed b. Hanbel, VI, 35, 74, 83, 143, 182, 215.

1340-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan nakledilmiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin onüç rekat namaz kılardı. Bunlardan beş (rekat)i ile vitr yapardı. En son rekatta oturup da selâm verinceye kadar bu beş (rekat)'in hiçbirinde oturmazdı. müsafirin 123,126; Tirmizî, vitr 2; Dârimîsala 21; Ahraed b. Hanbel, VI, 50. Dâvûd buyurdu ki: (Bu hadisin) bir benzerini de İbn Numeyr, Hişâm’dan rivâyet etti.

1341-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan; demiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin onüç rekat (namaz) kılardı. Sonra sabah ezanını duyunca hafif iki rekat namaz kılardı." vudû 36; ezan 12, 15, teheccud 28-29; vitir 1, tefsîr sûre (3), 19-20; Müslim, musâfirîn 87-88, 121, 122, 182, 195, 197, 198; Tirmizî, vitr 6; Nesaî, mevâkit 35, ezan 41, kıyâmu'l-leyl 9; İbn Mâce, ikâme 101, 125, 181, Dârimî, salât 148, 165, 186; Muvatta, salatu'l-leyl I, 9, Ahmed b. Hanbel, II, 6, 232, 279, 399; VI, 30, 34, 74, 83, 85, 103, 133, 143, 167, 215, 230, 283-285, 300.

1342-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan rivâyet edildiğine göre; Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin onüç rekat (namaz) kılardı. (Şöyle ki) sekiz rekat kılardı ve bir rekatle de vitr yapardı ve iki rekat da oturarak kılarak (Müslim b. İbrahim); vitrden sonra (kılardı)" diye rivâyet etti. Sonra (her ikisinin rivâyeti de şu şekilde) birleşti: Rükû yapmak istediği zaman ayağa kalkar rükû' yapardı. Sabah ezanıyla ikamet arasında iki rekat daha kılardı. musâfirîn 126; Nesaî, kıyamü’l-leyl 55, İbn Mâce, ikâme 125.

1343-) Ebû Seleme b. Abdirrahmân'dan rivâyet edildiğine göre kendisi, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in eşi Âişe (radıyallahü anhâ)'ya; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in namazı nasıldı? diye sormuş. O da şu cevabı vermiş: (sallallahü aleyhi ve sellem) ne Ramazanda ne de Ramazanın dışında (geceleri) onbir rekattan fazla (nafile) kılmazdı. (Önce) dört rekat namaz kılardı. Artık onların güzelliğinden uzunluğundan hiç sorma, sonra dört rekat (daha) kılardı. Onların da güzelliğinden ve uzunluğundan hiç sorma, sonra üç rekat (daha) kılardı. Ben: Allah'ın Resulü, vitri kılmadan önce uyuyor musun? dedim, (o da): Ey Âişe benim gözlerim uyur, fakat kalbim uyumaz." buyurdu. teravih 1; Müslim, müsâfirîn 125; Tirmizî, salât 208; Nesâî, kıyâmü’l-leyl 38; Muvatta. salatu'l-leyl 3; Ahmed b. Hanbel, VI, 36. 73.

1344-) Sa'd b. Hişâm (radıyallahü anh)'dan nakledilmiştir ki: boşadım ve Medine'de bulunan bana ait bir akarı satmak ve silah satın alıp gazaya iştirak etmek için Medine'ye geldim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in ashabından bir toplulukla karşılaştım. Bana; Bizden altı kişi daha böyle yapmak istemişse de, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) onları bu işten nehyetti ve (kendilerine) " Gerçekten Allah'ın Resulünde sizin için güzel bu örnek vardır" buyurdu" dediler. Bunun üzerine İbn Abbâs'a geldim. O'na Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in vitrini sordum (da bana): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in vitrini insanların en iyi bilenini göstereyim mi? Hemen (Hazret-i) Âişe'ye git, diye cevab verdi. Bunun üzerine Hazret-i Âişe'ye gitmeye karar verdim ve Hakîm b. Eflah'dan bana arkadaşlık etmesini rica ettim. Kabul etmedi. Bunun üzerine " Allah aşkına" diyerek kendisine and verdim de benimle beraber gel(meyi kabul et)di. Hazret-i Âişe'nin (kapısına vardık ve) yanına girmek için izin istedik. Hazret-i Âişe: o? diye sordu. (Hakîm de): b. Eflâh, diye cevab verdi. (Hazret-i Âişe): kimdir? dedi. (Hakîm:) b. Hişâm'dır, dedi. (Hazret-i Âişe:) Uhud'da şehid edilen Âmir'in oğlu Hişâm mı? dedi. (Hakîm:) dedim ya! diye cevab verdi. (Hazret-i Âişe de:) ne iyi insandı! dedi. (Sa'd b. Hişâm) dedi ki: Ey Mü’minlerin annesi, bana Resûlüllah'ın ahlâkını anlat dedim. O da: Kur'ân okuyorsun değil mi? İşte gerçekten Resûlüllah'ın ahlâkı Kur'an idi, dedi. Ben: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in gece namazım anlat, dedim. Kur'ân'ı (yani Kur'ân'daki) sûresini okuyorsun değil mi? dedi. Ben de: dedim. O da: sürenin başı nazil olunca Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in ashabı (geceleyin) kalktılar da ayakları şişinceye kadar (namaz kıldılar). Bu sûrenin sonu on iki ay semâda tutuldu. (On iki ay) sonra son tarafı nazil oldu. Gece namazı da farzdan sonra (kılınan) bir nafile hâlini aldı; diye cevab verdi. Ben: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in vitrini anlat, dedim. (O da:) oturmadan sekiz rekat (namaz) kılardı. Ancak sekizinci (rekat)da otururdu. Sonra kalkar bir rekat daha kılardı. Sekizinci ve dokuzuncu rekatların dışında oturmazdı ve sadece dokuzuncu rekatte selâm verirdi. Daha sonra kalkar iki rekât de oturarak kılardı. İşte yavrucuğum bu namaz onbir rekattır.Yaşlanıp da şişmanlayınca yedi rekat vitr kılıyordu. Ancak altıncı ve yedinci rekatte oturuyor, selâmı da sadece yedinci rekatte veriyordu. Sonra da kalkıyor ve oturarak iki rekat daha kılıyordu. Ey yavrucuğum, işte bu (namaz) da dokuz rekattır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) hiç bir zaman geceyi sabaha kadar tamamen namaz kılarak da geçirmedi, Kur'ân okuyarak da geçirmedi. Ramazanın dışında hiç bir ay'ı da tamamen oruçlu olarak geçirmedi. (Nafile) bir namaz kıldı mı ona devam ederdi. Uykulu gözleri kendisine galebe edecek olursa, (o namazı) gündüzün on iki rekat olarak kılardı, dedi. Abbâs'a geldim kendisine bu durumu haber verdim; Vallahi (doğru) söz dediğin böyle olur. Şayet ben onunla konuşuyor olsaydım, ona varır bu sözü bizzat kendi ağzından dinlerdim; dedi. Ben de: ben senin onunla konuşmadığım bilseydim. (Bunları) sana anlatmazdım, dedim. müsâfirîn 139; Nesaî, kıyâmu’l-leyl 2, 18.

1345-) (Önceki hadisin) bir benzeri de aynı senetle Katâde'den rivâyet edilmiştir. (Said) dedi ki: Sekiz rekat namaz kılardı. Bunlarda sadece sekizinci rekatta otururdu. Allah'ı zikreder, duâ eder ve bize işittirerek selâm verirdi. Selâm verdikten sonra oturarak iki rekat namaz kılardı. Sonra bir rekat daha kılardı. Ey oğulcuğum, işte bunlar onbir rekattir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) yaşlanıp da şişmanlayınca yedi rekat vitr kılardı. Selâm verdikten sonra iki rekatte oturarak kılardı. (Katade önceki hadisin) mânâsını, " (kendi) ağzından dinlerdim" kelimesine kadar nakletti. müsâfirîn 139; Nesaî, kıyâmu’l-leyl 2, 18.

1346-) Şu (önceki) hadis-i şerifi Said (b. Ebi Arûbe) de rivâyet etti. Ve Yahya b. Saîd'in dediği gibi " Bize işittirecek derecede selâm verirdi" dedi. musâfirîn 139; Nesaî, kıyamu'l-leyl 2, 18.

1347-) Şu (bir önceki) hadisi Muhammed b. Beşşâr da İbn Ebî Adiyy vasıtasıyla Said (b. Ebi Arûbe)'den (rivâyet etmiştir). İbn Beşşâr da Yahya b. Said hadisinin aynısını (rivâyet etti). Ancak (farklı olarak) " bize işittirecek derecede selâm verirdi" ibaresini nakletmedi. musâfirîn 139; Nesaî, kayâmu’l-leyl 2, 18.

1348-) Zürâre b. Evfâ'nın rivâyet ettiğine göre Hazret-i Âişe'ye Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın gece namazı sorulmuş. O da şöyle cevab vermiştir: namazım cemaatle kılardı, sonra evine dönüp dört rekat namaz kılar sonra yatağına girer ve uyurdu. Abdest suyu başının ucunda örtülü olurdu. Mis vaki de (yakınına) konulurdu. Nihayet Allahü Teâla onu geceleyin uyandırmak istediği saatte uyandırırdı. (Uykudan kalkınca) dişlerini misvaklar ve güzelce abdest alırdı, sonra namaza kalkar sekiz rekat namaz kılardı. Her rekatte Ummu'l-Kitab (Fatiha) ile Kur'ân'dan bir sûre ve Allah'ın dilediği kadar (âyet) okurdu. Sekizinci rekate oturuncaya kadar bu rekatlerinin hiç birinde oturmazdı (ve hiçbirisinde) selâm vermezdi. Dokuzuncu rekatte de okur ve sonra oturur, Allah'ın kendisine duâ etmesini istediği şeylerle dua eder ve dilekte bulunurdu; buna çok rağbet ederdi ve (nihayet) neredeyse ev halkını uyandıracak şekilde yüksek sesle selâm verirdi. Sonra oturarak Ümmu'l-Kitabı (ve bir sûre) okur ve oturarak rükû yapardı, ikinci (rekatte) de okuyup, oturarak rüku' ve secdeye varırdı. Allah'ın kendisine dua etmesini istediği şeylerle dua ederdi. Sonra selâm verir (namazdan) çıkardı. Resûlüllah'ın namazı şişmanlayıncaya kadar bu şekilde devam etti. (ihtiyarlayıp da şişmanlayınca) dokuz rekatten iki rekat eksiltti, altı ve yedi rekate indirdi ve (vitrden sonra) oturarak iki rekat daha (kılmaya devam etti) vefat edinceye kadar (böyle idi). Allah'ın salat-u selâmı onun üzerine olsun.

1349-) Şu (önceki) hadisi aynı senetle Behz b. Hakîm de rivâyet etti. (Şöyle ki); Yatsıyı kılardı. Sonra yatağına girerdi" dedi, (fakat) dört rekatı zikretmedi. (Bunun dışında) Önceki hadisi (olduğu gibi) nakletti. Bu hadiste (şu sözleri de) rivâyet etti: Sekiz rekat kılardı; kıraat, rükû ve sücûd bakımından her rekatı eşit yapardı. Bunlardan sadece sekizinci rekatte otururdu. Otururdu (fakat) selâm vermeden ayağa kalkıp bir rekat daha kılar onunla vitir yapardı. Sonra sesini yükselterek bir selâm verirdi ki, (bu sesiyle) bizi uykudan uyandırırdı. (Behz b. Hakîm), bundan sonra (önceki hadisin) mânâsını rivâyet etti.

1350-) Zürâre b. Ebî Evfâ'nın rivâyet ettiğine göre mü'minlerin annesi Âişe (radıyallahü anhâ)'ya, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in namazı sorulmuş o da (şöyle) cevab vermiştir: namazını halka kıldırınca evine döner, dört (rekat daha) kılardı. Sonra yatağına girerdi. sonra (Zürâre b. Ebî Evfâ bir önceki) hadisi sonuna kadar nakletti. (Fakat) " kıraat, rükû, sücûd bakımından her rekatı eşit tutardı" (sözünü) nakletmedi; selâm (konusunda) da " bizi uyandırırdı" (sözünü) rivâyet etmedi.

1351-) Şu (bir önceki) hadis, Sa'd b. Hişâm vasıtasıyla Hazret-i Âişe'den de rivâyet olunmuştur. (Bu hadisi 1347 numaradaki şekliyle Yezid b. Hârûn, 1346 numaradaki şekli ile İbn Ebî Adiyy, 1348 numaradaki şekliyle Mervan b. Muaviye rivâyet etmiştir). Fakat bu râvilerin hadislerinin hiçbirisi de tam değildir.

1352-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan rivâyet edildiğine göre; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin onüç rekat (namaz) kılardı. Dokuz rekatte de vitr yapardı. -Veya (Hazret-i Âişe) buna benzer bir şey söyledi - ve oturarak iki rekat daha kılardı. Sonra da ezanla ikâmet arasında sabah namazının iki rekat (sünnet)ini kılardı.

1353-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan rivâyet olunduğuna göre; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) dokuz rekatle vitr yaparmış. (İhtiyarladıktan) sonra yedi rekatla vitr yapmaya başlamış. Vitrden sonra oturarak iki rekat daha kılarmış. Bu iki rekatte (oturarak) okur, rükû'a varmak istediği zaman ayağa kalkıp rükû'a, sonra da secdeye varırmış. Dâvûd buyurdu ki: Ebû Seleme Abdullah b. Abdurrahman’in rivâyet ettiği 1350 numaralı ve Alkâme b. Vakkas’ın rivâyet ettiği 1351 numaralı aynı manaya gelen bu iki hadisi aynı şekilde Hâlid b. Abdilleh el-Vasıtîde rivâyet etmiştir. (Hâlid) bu hadisinde, " Alkame b. Vakkâs, ey anneciğim, (Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem vitrden sonra oturarak) iki rekatı nasıl kılardı?" dedi ibaresini ilâve etti ve (sözlerine devamla bu hadisin) manasını rivâyet etti.

1354-) Âişe (radıyallahü anhâ) buyurdu ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) halka yatsı namazını kıldırdıktan sonra (evine gelir) yatağına girip uyurdu. Gecenin son üçte biri girince kalkar def-i hacet eder ve abdest suyunun yanına gelerek abdest alıp mescide gider ve sekiz (rekat) namaz kılardı. Bana öyle geliyor ki kıraat, rükû ve sücûdü eşit (uzunlukta) yapardı. Sonra kalkar tek rekatle vitr yapardı. (Vitrden) sonra oturarak iki rekat daha kılardı. Sonra (sağ) yanını (yatağına) koyardı. Bazan Bilâl gelir kendisine (sabah) namazını haber verirdi. (Bu haberden) sonra hafifçe uyuklardı. Bazan da Bilâl kendisine namazı haber vermeden önce uyuklayıp uyuklamadığında şüphe ederdim. Resûlüllah'ın yaşlanıncaya veya şişmanlayıncaya kadar namazı bu şekilde idi. (Hazret-i Âişe) biraz da şişmanlığından bahsetti. (Daha) sonra (Sa'd b. Hişâm bir önceki) hadisi (bütünüyle) rivâyet etti. kıyamu’l-leyl 18.

1355-) İbn Abbâs (radıyallahü anh)'den rivâyet edildiğine göre kendisi (bir gece) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in odasında yatmış ve (Resûlüllah sallallahü aleyhi ve sellem'in geceleyin) " Hakikat göklerin ve yerin yaratılışında..." Âl-i İmrân (3), 190. diye (başlayıp) sûreyi sonuna kadar okuyarak uykudan kalktığını ve misvaklanıp abdest aldığını, kıyamı, rükû'u ve sücûdu uzatarak iki rekat namaz kıldığını sonra namazdan çıkıp nefes alış-verişi işitilecek kadar uykuya daldığını, sonra bunu üç defa tekrarlayarak altı rekat namaz (kıldığım) ve her defasında da misvâklandığını sonra abdest aldığım ve bu âyetleri okuduğunu daha sonra da vitr (namazı) kıldığını görmüş. hadisi Ebû Dâvûd'a nakleden diğer râvi) Osman dedi ki: Üç rekatle (vitr yapardı). Bunu müteakip müezzinin gelmesiyle namaza çıkardı. râvi) İbn İsâ ise (şöyle) dedi: Vitri kılardı. Bunu müteakip sabahın girmesiyle Bilâl gelip kendisine namazı haber verirdi. Bunun üzerine sabah namazının iki rekatlık sünnetini kılıp namaza çıkardı. buraya kadarki rivâyetinden) sonra (her iki râvi de) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in; Ey Allah'ım! Benim kalbime nur, dilime nur, kulağıma nûr, gözüme nur, arkama nur, önüme, altıma ve üstüme nûr ver ve benim nurumu büyüt" deâvât 9; Müslim; müsâfirîn 181,187,189; Tirmizî, deavât 30; Ahmed b. Hanbel, I, 284, 343, 352, 373. diyerek (namaza gittiği rivâyetinde) birleşirler.

1356-) (Bir önceki hadisin) bir benzerini de Vehb b. Bakiyye, Halid vasıtasıyla Husayn'dan rivâyet etmiştir. (Ancak Hâlid bu hadiste bulunan) ve " bana büyük bir nûr ver" (duasını, Allahumme lâfzını zikretmeden) nakletti. Dâvûd buyurdu ki: Ebû Hâlid ed-Dâlânî de aynı şekilde Habîb'den (naklettiği) şu (bir önceki) hadiste (bulunan duayı Hâlid'in lâfızlarıyla ve " Allahumme" lâfzını zikretmeden) rivâyet etti. şekilde Seleme b. Küheyl de bu hadiste (bulunan ve " bana büyük bir nur ver" duasını " Allahümme" lâfzını zikretmeden) Ebû Rişdîn vasıtasıyla İbn Abbâs’dan rivâyet etmiştir. b. Hanbel, I, 284, 343, 352, 373, Tirmizî, deavât 30; Buharî, deâvât 9; Müslim, müsâfirîn 181, 187, 189.

1357-) el-Fazl b. Abbâs (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: gece nasıl namaz kıldığını görmek için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yanında gecelemiştim. (Geceleyin) kalktı, abdest alıp iki rekat (namaz) kıldı. (Uzunluk bakımından) kıyamı rükû'u gibi, rükû'u da secdesi gibiydi. (Namazdan) sonra (biraz) uyudu. Sonra uyanıp abdest aldı. Sonra misvâklandı ve Âl-i îmrân'dan (itibaren) beş âyet okudu. Nihayet on rekat (namaz) kılıncaya kadar bu (uyuyup kalkma ve abdest alma..) işine devam etti, (namazdan) sonra bir rekat daha kılarak onunla vitr yaptı. Bu esnada müezzin ezan okumaya başladı. Müezzin (ezanı bitirip) sesi kesilince Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de kalkıp hafif iki rekat daha namaz kıldı. Sonra sabah namazını kılıncaya kadar oturdu. müsâfirîn 190. Dâvûd buyurdu ki: İbn Beşşâr'dan (gelen bu hadisin) bir kısmı bana gizli kaldı.

1358-) İbn Abbâs (radıyallahü anh)'dan nakledilmiştir ki: gece) teyzem Meymûne'nin yanında gecelemiştim. Gece vakti girdikten sonra; çocuk namazını kıldı mı?" dedi. " Evet" diye cevab verdiler. Bunun üzerine geceden Allah'ın dilediği kadar (bir vakit) geçinceye kadar uyudu. (Sonra) kalkıp abdest aldı, yedi veya beş (rekat) namaz kıldı. Bunlarla vitr yaptı. Bu rekatların sadece sonuncusunda selâm verdi. Ebû Dâvûd rivâyet etmiştir.

1359-) İbn Abbâs (radıyallahü anh)'dan nakledilmiştir ki: keresinde) teyzem Meymûne bint el-Hâris'in evinde geceledim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) yatsıyı kıldı, sonra gelip dört rekat daha kıldı. Sonra (bir süre) uyudu. (Uykudan) sonra namaza kalktı. Ben de sol tarafına durdum. Bunun üzerine beni (arka tarafından) dolandırıp sağına durdurttu. Beş (rekat) namaz kıldı, (Namazdan) sonra nefesinin sesini yahut horlamasını işitebileceğim şekilde uykuya daldı. Sonra (tekrar) kalkıp iki rekat namaz kıldıktan sonra (mescide gitmek üzere dışarı) çıktı ve sabah namazını kıldı. ilim'41, ezan 58, temenni 4; fedaini's-sahâbe 39; Ahmed b. Hanbel, I, 341.

1360-) Said b. Cubeyr, İbn Abbâs'ın (şunları) söyleyerek (bu önceki) hadiseyi kendisine anlattığını haber vermiştir: iki rekat, (sonra) iki rekat (daha) kıldı. Nihayet (bu şekilde) sekiz rekat kılmış oldu. Sonra beş rekatle vitr yaptı. Bunların arasında oturmadı.

1361-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan nakledilmiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) sabah namazının sünnetinden önceki iki rekat (sünneti) ile beraber onüç rekat (namaz) kılardı. İkişer ikişer altı (rekat) kılardı. Beş (rekat) ile de vitr yapardı. Bu beş rekatın sadece sonuncusunda otururdu. müsâfirîn 126; Tirmizî, vitr 2; Dârimî, salat 210; Ahmed b. Hanbel, VI.-50,161.

1362-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan şu haber rivâyet olunmuştur: (sallallahü aleyhi ve sellem) sabah namazının iki rekat sünnetiyle beraber geceleyin (toplam) onüç rekât (namaz) kılardı. teheccüd 10; Müslim, müsâfirîn 128.

1363-) Âişe (radıyallahü anhâ)'dan rivâyet edildiğine göre Allah Resûlü (sallallahü aleyhi ve sellem) yatsıyı kıl(ar)dı, sonra ayakta sekiz rekat (daha) kıl(ar)dı. İki rekat de (sabah olunca) iki ezan (ezanla-ikâmet) arasında kılardı ve bu iki rekatı (hiçbir zaman) bırakmazdı. (Bu hadisi Ebû Dâvûd'a nakleden diğer râvi) Ca'fer İbn Müsâfir rivâyetine (bir) " oturarak" (kelimesi) ilâve ederek " iki ezan arasında oturarak iki rekat" (namaz kılardı) demiştir. müsâfirîn 126; Nesâî, kıyâmu’l-leyl 60; Dârimî, salât 165; Ahmed b. Hanbel, VI, 189, 230, 249.

1364-) Abdullah b. Ebî Kays'dan nakledilmiştir ki: (radıyallahü anhâ)'ya; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) kaç rekat vitr kılardı?" diye sordum. (Bana cevabında) dedi ki: dört (rekat)le birlikte üç rekat, (bazan) altı rekat ile birlikte üç rekat, (bazan) sekiz rekat ile birlikte üç rekat (bazan da) on rekat ile birlikte üç rekat kılardı. Vitri yediden az, on üçten fazla kılmazdı. Dâvûd buyurdu ki: (Bu hadisi bana rivâyet eden iki râviden birisi olan) Ahmed b. Salih (bu hadise şunları da) ilâve etti: (Abdullah b. Kays dedi ki:) Peygamber (sallallahü aleyhi veselîem)’" Sabah namazından önceki iki rekatle vitr yapmazdı" dedi. Ben de: yapmazdı ne (demek)dir? dedim. bunu terk etmezdi, diye cevab verdi ve Ahmed b. Salih (hadisinde); altı rekat ile birlikte üç rekat (kılardı)" sözlerini de rivâyet etmedi. b. Hanbel VI, 149; Beyhakî, es-Sünenü’l-kübra, III, 28.

1365-) el-Esved b. Yezîd'den rivâyet olunduğuna göre, kendisi (birgün) Hazret-i Âişe'nin yanına varıp Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in geceleyin kıldığı namazı sormuş. (Hazret-i Âişe de şöyle) anlatmıştır: onüç rekat namaz kılardı. Sonra iki rekatı terk' etti. Onbir rekat kılar oldu. Daha sonra vefat etti. Vefat ettiği sıralarda geceleri dokuz rekat kılmakta idi ve geceleyin (kıldığı) namazın sonuncusu da vitr olurdu. musâfirîn 139; Nesaî, kıyamu’l-leyl 2, 18; Tirmizî, vitr 5.

1366-) İbn Abâs'ın azatlısı Küreyb demiştir ki: İbn Abbâs'a; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in geceleyin kıldığı namaz nasıldı?" diye sordum da (bana şöyle) cevab verdi: (tezyem) Meymûne'nin nezdinde iken bir gece yanında kaldım. (Önce) uyudu. Nihayet gecenin üçte biri veya yarısı geçince uyandı ve içinde su bulunan bir tuluma uzandı, abdest aldı ve (teyzem Meymûne de) onunla birlikte abdest aldı. Sonra (Hazret-i Peygamber namaza) kalktı, ben de yanına varıp soluna durdum. Bunun üzerine beni (alıp) sağına durduttu. Sonra kulağımı okşarcasına elini başımın üzerine koydu. Güya beni uyandırmak istiyordu. (Önce) kısa iki rekat namaz kıldı. (Kendi kendime; galiba) her rekatte (sadece) Fatiha okudu, dedim. Sonra selâm verip (tekrar) namaza durdu. Nihayet vitirle beraber (toplam) onbir (rekat) namaz kıldı. Sonra (yine) uyudu. O sırada Bilâl gelip de " Namaz Ya Resûlallah!" deyince, kalkıp iki rekat (daha) kıldı, sonra cemaate namaz kıldırdı. cenâiz 36; ezan 161; vitr 1; el-amel fî's-salât 1; Müslim, müsâfirîn 182-186; Nesaî, kıyamu'l-leyl 9; İbn Mâce, ikâme 181, salâtu’l-leyl 11; Ahmed b. Hanbel, 1,242, 358.

1367-) İbn Abbâs (radıyallahü anh)'dan nakledilmiştir ki: Meymûne'nin nezdinde gecelemiştim. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) geceleyin kalktı, sabah namazının iki rekatlık sünnetiyle birlikte onüç rekat (namaz) kıldı. Ben her rekatteki kıyamının (suresini okuyacak) kadar, (sürdüğünü) tahmin ettim. kayâmu’l-leyl 9. hadisi Ebû Dâvûd'â rivâyet eden diğer ravi) Nûh b. Habîb sabah namazının iki rekatlık sünnetinin de bu onüç rekatten (sayılmış) olduğunu söylemedi.

1368-) Zeyd b. Hâlid el-Cühenî (radıyallahü anh)'den nakledilmiştir ki: gece) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in nasıl namaz kıldığını gözetleyeceğim; dedim, ve; eşiğini -yahut çadırını- yastık edindim. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), kısa iki rekat namaz kıldı, sonra iki rekat uzun (ama çok) uzun iki rekat namaz kıldı. Sonra iki rekat daha kıldı. Bunlar kendilerinden önceki iki (rekat)den kısaydılar. Sonra iki rekat daha kıldı. Bunlar da kendilerinden önceki iki (rekat)den kısaydı(lar). Sonra iki rekat daha kıldı. Bunlar da kendilerinden önceki iki (rekat)den daha kısaydılar. Sonra iki rekat daha kıldı, bunlar da kendilerinden önceki iki (rekat)den kısaydılar, sonra vitr yaptı, işte bütün bunlar on üç rekattır. müsâfirîn 195; İbn Mâce, ikâme 181; Muvatta, salâtu’l-leyl, 12; Ahmed b. Hanbel V, 193.

1369-) Abdullah b. Abbâs (radıyallahü anh)'ın haber verdiğine göre kendisi (birgün) Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in eşi Meymûne'nin nezdinde gecelemiştir. -ki Meymûne kendisinin teyzesidir.- (Hazret-i İbn Abbâs o geceki müşahedelerini şöyle) anlattı: yastığın enine yattım. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de ailesiyle birlikte uzunluğuna yattı ve hemen uyudu. Nihayet gece yarısı yahut ondan az önce veya sonra uyanıp oturdu. Yüzünden eliyle uykuyu silmeye başladı. Sonra Âl-i İmrân Sûresi'nin sonlarındaki on âyeti okudu ve asılı duran bir tuluma uzanıp ondan abdest aldı. Abdestini de güzel aldı. Sonra kalkıp namaz kıldı. Abdullah (b. Abbâs devamla) dedi ki: Ben de kalkarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yaptığı gibi yaptım. Sonra varıp yanı başında namaza durdum. Derken Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) sağ elini başımın üzerine koydu ve kulağımdan tutarak onu büktü. Hemen arkasından iki rekat namaz kıldı. Sonra iki rekat daha, sonra iki rekat daha, sonra iki rekat daha, sonra iki rekat daha, sonra iki rekat daha, kıldı. -(Râvi) Ka'nebî " altı defa (kıldı)" dedi. Sonra vitr yaptı ve yattı. Nihayet kendisine (namaz vaktinin geldiğini haber vermek üzere) müezzin gelince, kalkıp kısa iki rekat (namaz) kıldı ve çıktı. (Mescidde) sabah namazını kıldı(rdı). cenâiz 36; ezan 161; vitr 1; el-amel fi's-salat 1; Müslim, müsâfirîn 182-186; İbn Mace, ikâme 181: salatu’l-leyl 11; Nesâî, kıyamu’l-leyl 9; Ahmed b. Hanbel I, 242, 358.