İnsanlar Helâk Oldu, Demenin Yasaklanması Bâbı ile İlgili Hadisler

6849-) Bize Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb rivâyet etti. ki): Bize Hammad b. Seleme, Süheyl b. Ebî Sâlih'den, o da babasından, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etti. ki): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdular. H.

6850-) Bize Yahya b. Yahya da rivâyet etti. ki): Mâlik'e Süheyl b. Ebî Sâlih'den dinlediğim, onun da babasından, onun da Ebû Hüreyre'den naklettiği şu hadîsi okudum. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): kimse İnsanlar helâk oldu derse, kendisi onların en ziyâde helâk olanıdır.» buyurmuşlar. İshak: «Ehlelte kelimesi mansub mu okunacak, merfu mu bilmiyorum...» demiştir.

6851-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Bize Yezîd b. Zü-rey' Ravh b. Kaâsim'den naklen haber verdi, H. Ahmed b. Osman b. Hakim de rivâyet etti. ki) ; Bize Hâlid b. Mahled, Süleyman b. Bilâl'den rivâyet etti. Her iki râvi Süheyl'den bu isnadla bu hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir. hadîsdeki «Ehleke» kelimesi kâfin üstün ve ötresîyle iki şekilde rivâyet olunmuştur. Ötreyle yani «Ehlekü» şeklindeki rivâyeti daha meşhurdur. Biz hadîsin mânâsını buna göre verdik. Kâf üstün okunduğuna göre cümlenin mânâsı: «Onları bu sözü söyleyen kimse helâk etmiştir.» demek olur. helâk oldu diyen kimse bu sözüyle başkalarını tahkir, kendisini üstün görmeyi kastediyorsa, hadîs-i şerif onun hakkında bilittifak zemdir. Çünkü kimin kimden üstün olduğunu ancak Allah bilir. Fakat kendi hatalarını ve din hususunda başkalarının noksanlıklarını görerek buna üzüldüğü için söylerse zararı yoktur. Hattabî diyor ki: «Hadîsin mânâsı şudur: Bir kimse başkalarını ayıplar durur, daima kötülüklerini anar ve insanlar bozuldu, battı gibi sözler söylerse; kendisi onlardan daha ziyâde batmış, yani onları ayıplamakla girdiği günah sebebiyle kendi hâli onlarınkinden berbâd olmuştur. Bu hal onu çok defa kendini beğenmeye, kendini başkalarından daha hayırlı görmeye sevkeder.»