Katli İkrarin Sahih Oluşu; Öldürülenin Velisine Kısas Îmkanı Verilmesi Ve Ondan Afv İstemenin Müstehab Oluşu Bâbı ile İlgili Hadisler

4481-) Bize Ubeydullah b. Muâz El-Anberî rivâyet etti." ki): Bize babam rivâyet etti. ki): Bize Ebû Yûnus, Simâk b. Harb'dan rivâyet etti ki, ona da Alkame b. Vâil, ona da babası rivâyet etmiş. ki): Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'le beraber otururken ansızın bir adam birini bir tasına yedekle yederek geliverdi; ve: Ya Resûlallah! Bu adam benim kardeşimi öldürdü! dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): öldürdün mü? diye sordu. (Getiren zât: O i'tirâf etmezse aleyhine beyyine getireceğim; dedi.) (Getirilen) Evet, öldürdüm, dedi. nasıl öldürdün?» diye sordu. İkimiz bir ağaçtan yaprak silkiyorduk. Derken bana söğerek beni kızdırdı. Ben de balta ile başına vurdum ve öldürdüm; dedi. (sallallahü aleyhi ve sellem) ona: namına ona verecek bir şeyin var mı?» diye sordu. Benim elbisemle baltamdan başka malım yoktur, cevabını verdi. «Kavmin seni satın alırlar sanır mısın?» buyurdu. Adam: Ben kavmimce beş para etmem! dedi. Bunun üzerine ona yedeğini atarak: arkadasıml» buyurdu. Adam da onu alıp gitti. O gittikten sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): öldürürse o da onun gibi olur.» buyurdular. Derken adam döndü ve: Yâ Resûlallah! Duydum ki sen: öldürürse o da onun gibi olur» buyurmuşsun; halbuki ben onu senin emrinle aldım; dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): seninle kardeşinin günahlarınızı üzerine almasını İstemez misin?» buyurdular. Adam: Yâ Nebiyyallâh! (Gâlibâ) hay hay dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): bu onun gibidir.» buyurdu. Adam da onun yedeğini attı ve ona yol verdi.

4482-) Bana Muhammed b. Hatim de rivâyet etti. ki): Bize Saîd b. Süleyman rivâyet etti. ki): Bize Huşeym rivâyet etti. ki): Bize İsmail b. Salim, Alkame b. Vâil'den, o da babasından naklen haber verdi. Şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem)'e adam öldürmüş birini getirdiler. O da öldürülenin velîsine kısas hakkı tanıdı. Bunun üzerine velî onu alıp gitti. Boynunda tasına yedek vardı; onu çekiyordu. O dönüp gittikten sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): maktul cehennemdedir.» buyurdular. Derken biri o adama giderek Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in sözünü söyledi. O da katili bırakıverdi. b. Salim ki: Ben bunu Habib b. Ebî Sâbit'e andım da: Bana İbn Eşva' rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ondan ancak afv etmesini istemiş, fakat o kabul etmemiş; dedi. Tasınadan örme iptir. Katili getiren zâtın: «O itiraf etmezse aleyhine beyyine getireceğim!» sözünden maksadı, inkâra mecali olmadığını anlatmaktır. Aslında boynuz demektir. İnsana nisbet edildiği zaman ondan başın yan tarafı kasdedilir. beyânına göre: öldürürse o da onun gibi olur.» cümlesinin sahih te'vili şudur; birbirlerine üstünlük ve minnet bulunmaması hususunda o da katil gibidir; çünkü ondan hakkını almış olur. Fakat afvederse iş değişir; bu sefer fazl-u minnet onun olur; dünyada hürmetle anılır; âhirette de bol sevâb kazanır. bu cümleyi te'vîl ederken: «Katil olmakta ikisi de birdir. Gerçi birinin Öldürülmesi haram, diğerininki mubah ise de öfkeye ve nefse uymakta müsavidirler. Bahusus Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) o zâttan, katili afv etmesini de istemişti» demişlerdir. (sallallahü aleyhi ve sellem) bu sözü sahih bir maksadı îhâm için söylemiştir.' Maksat velînin korkarak afvetmesidir. Afvde ise hem velî hem de maktul için maslahat vardır. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bu maslahata târîz suretiyle işarette bulunmuştur. seninle kardeşinin günahlarınızı üzerine almasını istemez misin?» cümlesini bazıları: «Maktulü öldürdüğü, kardeşini de bu sebeple üzüntü ve kedere gark ettiği için ikisinin günahlarını da. yüklenmiş olur.» şeklinde izah etmişlerdir. «Onu afvetmen senin ve ölen kardeşinin geçmiş günahlarınızın bağışlanmasına sebep olur.» mânâsına da ihtimâli vardır. maktul cehennemdedir.» cümlesine gelince: Burada ondan murâd, hadîste bahsedilenler değildir; zîra velî katili öldürmek için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den izin almıştır. Cümleden maksat asabiyet ve saire gibi haram bir sebeple birbirlerini vuran katil ve maktuldür. Ancak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bununla yine afve ta'-rîz yapmıştır. Nitekim maktulün velîsi, ben de bu sözün mânâsına girerim diye korkmuş ve katili öldürtmekten vaz geçmiştir.