Kime Zekât Verilir Ve Zenginliğin Ölçüsü Nedir? ile İlgili Hadisler

1628-) Abdullah (b. Mesûd (radıyallahü anh) )'dan nakledilmiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: Kendisine yetecek malı olduğu halde dilenen kimsenin (aldığı şeyler) kıyamet gününde yüzünde tırmık izi ve yara olarak gelir." Resûlallah! Zenginliğin ölçüsü nedir? diye soruldu. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): Elli dirhem gümüş veya bunun değerinde altın" buyurdu. Yahya (b. Âdem) dedi ki: Abdullah b. Osman, Süfyan'a: Hatırladığıma göre Şu'be, Hakim b. Cübeyr'den (hadis) rivâyet etmez" dedi. Süfyân da: Bu hadisi bize Muhammed b. Abdirrahman b. Yezid'den, Zübeyd rivâyet etti" cevabını verdi. zekât 22; Nesaî, zekât 87; İbn Mâce, zekât 26; Ahmed b. Hanbel, ı, 388, 441; IV-181.

1629-) Atâ b. Yesâr, Esed oğullarından bir adamın şöyle dediğini rivâyet etmiştir: ve ailem Bakî el-Garkad'a inmiştik. Ailem bana: "Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a git de ondan yiyecek bir şey iste" dedi ve ihtiyaçlarını saymaya başladı. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a gittim. Yanında kendisinden (bir şeyler) isteyen bir adam gördüm. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem), ona: verecek bir şey bulamıyorum" diyordu. Bunun üzerine şöyle söyleyerek kızgın bir halde döndü. yemin ederim ki sen, dilediklerine veriyorsun. (sallallahü aleyhi ve sellem): verecek bir şey bulamadığım için bana kızıyor. Sizden biriniz bir ukiyye gümüşü veya bu değerde malı olduğu halde dilenirse, haddi aşarak dilenmiş olur" buyurdu. (adam devamla) şöyle dedi: Kendi kendime, sütlü devemiz bir ukiyyeden daha değerlidir, dedim ve hiçbir şey istemeden geri döndüm. ukiyye, kırk dirhem gümüştür. Ondan sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a arpa ve kuru üzüm geldi de Aziz ve Celîl olan Allah, bizi zengin edene kadar gelenlerden Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bize pay ayırdı. Dâvûd dedi ki: Mâlik'in dediği gibi, (Süfyan) Sevrî de bu hadisi böyle rivâyet etti. zekât 90.

1630-) Ebu Saidi'l-Hudrî'den; demiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: bir ukiyye değerinde malı olduğu halde dilenirse haddi aşmış olur.” üzerine kendi kendime; Yakute adlı dişi devem bir ukiyyeden daha değerlidir, dedim. (Hadisin râvilerinden olan) Hişâm, "bir ukiyyeden daha değerlidir" sözü yerine "kırk dirhemden daha değerlidir" dedi- ve ondan hiçbir şey istemeden geri döndüm. rivâyetinde buna "Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında bir ukiyye, kırk dirhemdi." sözünü ilâve etti. zekât 89; Ahmed b. Hanbel III, 7, 9; IV, 36; V, 430.

1631-) Sehl b. el-Hanzeliyye'den; demiştir ki: b. Hısn ile el-Akra b. Habis Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldiler ve ondan (bir şeyler) istediler. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onlara istedikleri şeylerin verilmesini emretti. Muâviye'ye (onlara istedikleri şeylerin verilmesi için oturdukları yerlerin zekât memurlarına yazmasını) emretti. O da onlara istedikleri şeyleri yazdı. Akra mektubunu aldı, sarığının içine sardı ve gitti. Uyeyne ise, mektubunu aldı, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın yanına geldi ve (kendi kendine) dedi ki: "Ya Muhammed! Benim, Mütelemmis'in sayfası (mektubu) gibi içinde ne olduğunu bilmediğim bir mektubu, kavmime götüreceğimi mi zannediyorsun?" üzerine Muaviye, onun bu sözünü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a haber verdi, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): yanında kendisine yetecek malı olduğu halde dilenirse, kendisini ateşe götürecek şeyi çoğaltmış olur" buyurdu. Nüfeylî bir diğer rivâyette ("ateş" sözü yerine) "cehennemin kor ateşi", dedi, Oradakiler: Resûlallah! Kişiye yetecek malın miktarı nedir? dediler. -Nufeylî bir diğer rivâyette, bunun yerine "varlığıyla beraber dilenmek uygun olmayan zenginliğin miktarı nedir? dedi. öğle ve akşam yemeğinde yetecek miktardır" buyurdu. Nufeylî bir diğer rivâyette bunun yerine, "Onu bir gün bir gece veya bir gece bir gün doyuracak yiyeceğinin olmasıdır" dedi ve bize bunu zikredilen bu sözlerle kısa olarak rivâyet etti. b. Hanbel, IV, 181.

1632-) Ziyâd b. el-Hâris es-Sudâî'den; demiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldim ve ona beyat ettim. Uzun bir hadis zikretti. (Bu arada şunları söyledi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a bir adam geldi ve "bana zekât ver" dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona: Allah zekât (taksimi) hususunda ne bir peygamberin ne de başkasının hükmüne razı olmadı ki, onunla ilgili hükmü kendisi verdi, onu sekiz sınıfa taksim etti. Eğer o sınıflardan isen sana hakkını veririm." buyurdu." b. Hanbel, IV, 169.

1633-) Ebû Hureyre (radıyallahü anh)'den; demiştir ki: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurdu: bir iki hurma veya bir-iki lokma ile geri çevrilen (dilenci) değildir. (Asıl) Miskin, insanlardan bir şey istemeyen ve onlar tarafından hali bilinmediği için kendisine (bir şey) verilmeyen kimsedir." zekât 53; Müslim, zekât 101; Nesaî, zekât 76; Ahmed b. Hanbel, I, 384, 446; II, 260, 316, 445, 506.

1634-) ..Ebû Hureyre'den, demiştir ki: (sallallahü aleyhi ve sellem) (bir önceki hadisin) benzerini buyurdu. (Ebû Seleme devamla dedi ki:) "Miskin, utanıp istemeyen ve muhtaç olduğu bilinmediği için kendisine sadaka verilmeyen kimsedir. İşte o (âyette sözü edilip de sadakadan) mahrum olandır". Müsedded rivâyet ettiği hadiste buna, "Kendisine yetecek malı olmayan" sözünü ilâve etti. Ancak "utanıp istemeyen" sözünü söylemedi. zekât 76. Dâvûd dedi ki: Muhammed b. Sevr ile Abdurrezzak bu hadisi Ma'mer'den rivâyet ettiler ve "Mahrum" sözünü Zührî'nin sözü saydılar ki, bu daha doğrudur.

1635-) Ubeydullah b. Adiyy b. el-Hıyâr'dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir: adam bana bildirdiklerine göre, Veda haccında zekât taksim ederken Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e gelmişler ve o zekâttan kendileri de istemişler. (O iki adam dedi ki:) Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gözlerini kaldırıp bize baktı ve indirdi, bizi güçlü-kuvvetli gördü: size de veririm. Ancak zengin ile kazanabilen güçlünün bunda hakkı yoktur," buyurdu. zekât 91; Ahmed b. Hanbel, IV, 224; V, 290, 362.

1636-) ..Abdullah b. Amr'dan rivâyet edildiğine göre Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: kuvvetli ve sağlam olana zekâl (almak) helâl olmaz." Dâvûd dedi ki: Süfyân bunu Said b. İbrahim'den İbrahim'in dediği gibi rivâyet etti. Şu'be, de bunu Saîd'den rivâyet etti. Ancak "kuvvetli ve sağlam" yerine "kuvvetli ve güçlü" dedi. (sallallahü aleyhi ve sellem)'den (bu konuda) rivâyet edilen diğer hadislerin bir kısmı "kuvvetli ve güçlü" diğer bir kısmı da "kuvvetli ve sağlam" şeklindedir. b. Züheyr, Abdullah b. Amr'la karşılaştığını ve (Abdullah'ın) "zekât (almak) kuvvetliye de sağlam olana da helâl olmaz" dediğini söyledi. zekât 23; Nesâî, zekât 90; İbn Mâce, zekât 26; Ahmed b. Hanbel, II, 164, 192, 377; V, 375; Dârimî, zekât 15; Darekutnî, es-Simen, II, 118; Hâkim, el-Müstedrek, I, 407.