Kurbanlığın Yaşı Bâbı ile İlgili Hadisler

5194-) Bize Ahmed b. Yûnus rivâyet etti. ki): Bize Züheyr rivâyet etti. ki): Bize Ebû z-Zübeyr, Câbir'den rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): hayvandan başkasını kesmeyin. Ancak size (böylesin) bulmak) güç gelirse o başka! Bu takdirde koyundan bir kuzu kesiverin!» buyurdular.

5195-) Bana Muhammed b. Hatim rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Bekr rivâyet etti. ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi. ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki, kendisi Câbir b. Ab-dillah'ı şunu söylerken işitmiş: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bize Medine'de kurban günü bayram namazını kıldırdı. Müteakiben bir takım adamlar giderek kurban kestiler. Ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kurban kestiğini zannettiler. Bunun üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kendisinden önce kurban kesenin kurbanını başka bir hayvanla iade etmesini ve kimsenin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) kesmedikçe kurban kesmemesini emir buyurdu.

5196-) Bize Kuteybe b. Saîd rivâyet etti. ki): Bize Leys rivâyet etti. H. Muhammed b. Rumh da riyâyet etti. ki): Bize Leys, Yezîd b. Ebî Habib'den, o da Ebû'l-Hayr'dan, o da Ukbe b. Âmir'den naklen haber verdi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) arkadaşlarına kurbanlık olarak dağıtmak üzere ona koyun vermiş. (O da dağıtmış da) Bir oğlak kalmış. Bunu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e söyleyince: sen kurban et!» buyurmuşlar. hadîsteki ashab yerine sahabesi, dedi.

5197-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Yezid b. Harun, Hİşam Destevâî'den, o da Yahya b. Ebî Kesîr'den, o da Ba'cete'l-Cühenî'den, o da Ukhe b. Âmir El-Cüheni'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bizim aramızda kurbanları taksim etti de bana bir kuzu düştü. Ben: Ya Resûlallah! Bana bir kuzu düştü, dedim. «Onu kurban et!» buyurdular.

5198-) Abdullah b. Abdirrahmân Ed-Dârimî de rivâyet etti. ki) ; Bize Yahya (yani İbn Hassan) rivâyet etti. ki): Bize Muâviye —ki bu zat İbn Sellâm'dır— haber verdi. ki): Bana Yahya b. Ebî Kesîr rivâyet etti. ki): Bana Ba'ce b. Abdillah haber verdi. Ona da Ukbe b. Âmîr El-Cühenî haber vermiş ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ashab arasında kurbanlar dağıtmış. Râvi yukarki hadis mânâsında rivâyet etmiştir. Yıllanmış mânâsına gelir ki, bundan koyun ve keçinin bir yaşını, sığırın iki yaşım, devenin beş yaşını bitirmiş olanları kastedilir. Hadîs-i şerifte sarahaten müsinne zikrediîdiğine göre koyundan maada hiç bir hayvanın yaşını doldurmamış yavrusundan kurban olmaz. Koyunun sürüden ayrılmayacak derecede irileşmiş yavrusundan ise yaşını doldurmadan da kurban olabilir. Bu hususta yaşlısının bulunup bulunmaması hükmen müsavidir. İbn Ömer (radıyallahü anh) ile Zührî'den rivâyet edildiğine göre daha yaşlısı varken yaşını doldurmayan kuzudan kurban olmaz. Hadîs-i şerîf onların lehine delil ise de cumhûr ulema onu îstihbab mânâsına almışlardır. Yani yıllanmış hayvan kesmek müs-tehabdır. Böylesi bulunmazsa o zaman kuzu da kesilebilir. Yoksa hadîste kuzunun hiç bir surette kurban edilemiyeceğine dair bir sarahat yoktur. Ulemâ kurbanın yalnız koyun, keçi, sığır, manda ve deveden caiz olacağma ittifak etmişlerdir. İbn Münzir;in rivâyetine göre Hasen b. Salih vahşî sığırın yedi kişi için, geyiğin bir kişi için kurban edilebileceğine kail olmuştur. Vahşî sığır hakkında Dâvûd-ı Zahirî’nin mezhebi de budur. kurban olabilmek için en az altı ayını doldurmuş olması icabeder. göre kurban için en mu'teber hayvan devedir. Ondan sonra sığır, daha sonra koyun ve keçi gelir. İmâm Malik’e göre koyun hepsinden efdaldır. Çünkü eti bütün etlerden makbuldür. Cumhûrun hücceti deve ile sığırın yedi kişi için kurban edilebilmesi, koyununsa yalnız bir kişiye yetmesidir. Bu deve ile sığırın üstünlüğüne delildir. kurbanlığın semizletiimesi müstehab olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Cumhûra göre beslenip semizletilmesi müstehabdır. Bu babda «Sahîh-i Buhârî»'de Hazret-i Ebû Ümame'den bir hadîs rivâyet edilmiştir. Mezkûr hadîste: kurbanlıkları semizletîrdik.» denilmektedir. Kâdi Iyâz bazı Mâlikîler'in bunu kerih gördüklerini söylemiştir. Mâlikîler bunu Yahûdilere benzememek için kerih görmüşlerse de «Bu kavil batıldır» demektedir. Hassaten keçi yavrusu olup, otlayacak derecede büyümüş olanıdır. Oğlaktan kurban kesmek Ebû Bürde, Ukbe b. Âmir ve Zeyd b. Hâlid gibi birkaç sahâbiye mahsus olmak üzere tecviz edilmiş, onlardan başkasına cevaz verilmemiştir.