Mehir Ve Mehirsiz Evlilik Hakkındaki Rivâyetler ile İlgili Hadisler

1502-) Sa'd oğlu Sehl es-Sâidî anlatıyor: Bir kadın Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in huzuruna gelerek: «Ya Resûlallah! Kendimi sana hibe ettim» dedi ve ayakta durdu bekledi. Bunun üzerine (ashabdan) biri ayağa kalkıp: Ya Resûlallah! Eğer sen almayacaksan, onu bana nikâhla» deyince Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem): Ona mehir verecek bir şeyin var mı?» dedi. Adam: « Şu üzerimdeki elbisemden başka bir şeyim yok dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): Elbisem ona verirsen çıplak kalırsın. Başka birşey araştır» dedi. Adam: Bir şey bulamıyorum.» dedi. Resûlüllah: Bir demir yüzük de mi bulamazsın?» buyurdu. Adam araştırdı bir şey bulamadı. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) adama: Kur'an-ı Kerim'den bir şeyler biliyor musun?» dedi. Adam ismini söylediği sûrelerden: Falan falan sûreleri bilirim» deyince Resûl-i Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem): Bildiğin sûreleri kendisine öğretmen şartıyla onu sana nikahladım» buyurdu. Buhârî, Nikâh, 67/40; Müslim, Nikâh, 12/12, no: 76.

1503-) Ömer b. Hattab (radıyallahü anh) der ki: Bir adam, kendisinde delilik, cüzzam veya alaca hastalığı olan bir kadınla evlense ve onunla temasta bulunsa, onun mehrini tamamen vermesi gerekir, kadının velisi ise (aldatan durumda olduğu için) mehrin tamamım kocaya öder, Said b. Museyyeb'den Rivâyet edilen benzeri için bkz.  Şeybanî, 539 Mâlik der ki: Eğer ismi geçen kadını nikahlayan velisi, babası, yahut kardeşi veyahut kusurunu bilen biri olursa mehrin tamamını kocaya öder. Ama nikahlayan veli, amcasıoğlu, yahut mevlası (kendisini azat eden efendisi), yahut da kusurunu bilmeyen yakın kimselerden ise mehri ödemez, kadının kendisi mehirden aldığını iade eder, koca da bir kısmını tazminat olarak kadına bırakır.

1504-) Nafi’ anlatıyor: Ubeydullah b. Ömer'in kızının annesi, Zeyd b. Hattab'ın kızıdır. Abdullah b. Ömer'in oğlu ile evlenmişti. Henüz onunla gerdeğe girmeden oğlan öldü. Mehri de tayin etmemişti. Anası kızının mehrini istedi. Abdullah b. Ömer (radıyallahü anh): «Ona mehr gerekmez. Eğer mehr gerekse idi elbette verirdik. Ona haksızlık etmezdik» dediyse de anası kabul etmedi. Bunun üzerine aralarında Zeyd b. Sabit (radıyallahü anh)'i hakem tayin ettiler. Zeyd b. Sabit (radıyallahü anh): Mehirin düşmediğine, kocasının mirasını almasına fetva verdi. Şeybanî, 543.

1505-) Ömer b. Abdulaziz, halifeliği zamanında valilerine şunu yazdı: Bir kadını evlendiren velisi, babası veya başka biri nikâh kıyarken mehir, bağış ve sair neleri şart koşmuşsa kadının malıdır. Kadın onu istediği zaman alabilir.

1506-) İmâm-ı Mâlik, mehir hususunda kadına verilmesi belirtilen bîr bağış şart koşarak babası tarafından evlendirilen kadın hakkında der ki: Nikâh kıyarken neler şart koşulmuşsa kadınındır, isterse onu alır. Gerdeğe girmeden kendisinden ayrılan kocası, nikâh esnasında kadına neyi vermeyi şart koşmuşsa onun yarısını vermesi gerekir.

1507-) İmâm-ı Mâlik der ki: Bir baba, malı olmayan küçük (buluğa ermemiş) oğlunu everirse, mehri babasının vermesi gerekir. Eğer çocuğun malı varsa, mehir çocuğun malından verilir. Ancak baba mehri üzerine almışsa, buluğa ermemiş çocuğun nikâhı sahihtir, babasının velayetinde olur.

1508-) İmâm-ı Mâlik der ki: Bakire bir kızla evlenen bir kimse —gerdekten önce— karısını boşarsa, kızın babası mehrin yarısını bağışlasa, caizdir. Kocasından mehrin yarısı düşer. Mâlik bu hükmün tahlilinde der ki: Allahü teâlâ kitabında: «... Meğerki onlar bağışlamış olsunlar.» buyurmuştur, Burada kastedilenler, kendileriyle gerdeğe girilen kadınlardır. Yine Allah: «Veya nikâh düğümü elinde olan bağışlamış olsun.» buyurur. Bu da, bakire kızın babası ve cariyenin efendisidir, İmâm-ı Mâlik der ki: Bu hususta işittiğim budur. Bize göre hüküm böyledir. Yukarıdaki âyet Bakara sûresinin 237. âyetidir. Meali şerifi şöyledir: «Mehir tayin etmiş olduğunuz kadınları, kendileriyle gerdeğe girmeden boşarsanız, o zaman tayin etmiş olduğunuz mehirlerin yarısı onlarındır. Meğer ki onlar, veya nikâh düğümünü elinde tutan (veliler) bunu bağışlamış olsunlar. Bağış takvaya daha yakındır. Kendi aranızdaki iyiliği unutmayın. Allah işlediklerinizi görür.» Mâlik'in: «.. Kendileriyle gerdeğe girilen kadınlardır...» sözü kendi anlayışına göredir. Ayetin zahiri, mealde de yazdığımız gibi kendileriyle gerdeğe girmeden boşanan kadınlardır. Alimlerin çoğu da böyle anlamıştır.

1509-) İmâm-ı Mâlik der ki: Yahudi veya Hıristiyanın nikâhlısı Yahudi veya Hıristiyan kadın, kendisiyle gerdeğe girilmeden müslüman olursa mehir düşer.

1510-) İmâm-ı Mâlik der ki: Kadının mehri çeyrek dinardan eksik olamaz. Hırsızlıkta el kesilmesini gerektiren en az meblağ da budur.