Namazdan Çıkmak İçin Namazın Sonunda Selam Verme Ve Bunun Keyfiyeti Bâbı ile İlgili Hadisler

1-) Cumhûr-u ulemâya göre namazdan çıkarken sağa ve sola selâm vermek meşrudur. Allâme Aynî, Buhârî şerhinde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den iki selâmı rivâyet eden sahabenin yirmi kişi olduğunu söylemiş ve isimlerini birer birer saymıştır. Yalaız bu meşruiyetin sıfatı ihtilaflıdır. Hanefîler'e göre sağa ve sola selâm vermek farz değil vâcipdir. Bu husûsda mücerred selâm Lâfzı ile iktifa etmek de caizdir. göre «Es-Selânmu aleyküm ve Rahmetullâh» lâfızları ile sağa sola iki selâm vermek farzdır. Şafiîler'e göre iki selâm vermek sünnetdir. Bunlann birincisi farz, ikincisi sünnetdir. Bu kavil İmâm Ahmed b. Hanbel'den de rivâyet olunur. göre bir defa selâm vermek farzdır. Onlarca bu mes'ele-nin tafsilâtı vardır. Bir selâm yalnız kılanla İmâma farzdır, ikinci selâm İmâm ile yalnız kılan hakkında sünnet, üç selâm vermek ise müstehâbdır. Bunlardan biri sağ tarafa, diğeri sol tarafa, üçüncüsü de İmâmın selâmına cevap olmak üzere kıble tarafına doğru verilir. Mâlikîler'in istidlal ettikleri hadîsleri zayıf bulmaktadır. İçlerinde sahih olanlar bulunsa bile bir selâmın caiz olduğunu beyâna hamlolunur.

1341-) Bize Züheyr b. Harb rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Saîd, Şu'be'den, o da Hakem île Mansûr'dan, onlar da Mücâhid'den, o da Ebû Ma'mer'den naklen rivâyet etti ki: Mekke'de emirlik yapım bir zât (Namazdan çıkarken) iki defa selam verirmiş. Bunun üzerine Abdullah b. Mes'ûd: zât, bu doğru sünneti nereden elde etti?» demiş. kendi hadîsinde: «Hakîkaten Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunu yapardı.» demişdir.

1342-) Bana Ahmed b. Hanbel rivâyet etti. ki): Bile Yahya b. Saîd, Şu'be’den, o da Hakem'den, o da Mücahid'den, o da Ebû Mâmer'den o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Şu'be (bir defasında bu hadîsi Abdullah b. Mes'ûd'a ref ederek) şunu söylemiş: Hakikaten bir emir veya bir zât (namazdan çıkarken) iki kere selâm vermiş de Abdullah: zât, bu doğru sünneti nereden elde etti!., demiş.

1343-) Bize îsbâk b. İbrahim rivâyet etti. ki): Bize Ebû Âmir-i Akadî haber verdi. ki): Bize Abdullah b. Ca'fer, İsmail b. Muhammed'den, o da Amir b. Sa'd'dan, o da babasından naklen rivâyet etti. ki: «Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i sağına soluna selam verirken görürdüm, hattâ yanağının beyazlığını bile görürdüm.» hadîsler namazdan çıkarken selâm vermenin keyfiyet ye hükmünü bildirmektedirler. Ulemânın bu bâbdaki beyanâtını bilmünasebe Buladan önceki bahislerde görmüşdük. Fâidederi hâlî kalmaz ümîdi ile mezkûr beyanâtı burada da hulâsa ediyoruz: