Namazdan Sonra Zikir Bâbı ile İlgili Hadisler

1344-) Bize Züheyr b. Harb rivâyet etti. ki): Bize Süfyân b. Uyeyne, Amr'dan rivâyet etti. ki: Bana, bunu Ebû Mâbed, İbn Abbâs'dan naklen haber verdi. (Bir zaman sonra da onu inkâr etti.) İbn Abbâs: Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in namazının bittiğini tekbirle anlardık.» demiş.

1345-) Bize İbn Ebî Ömer rivâyet etti. ki): Bize SÜfyân b. Uyeyne, Amr b. Dinar'dan, o da İbn Abbâs'ın âzâdlısı Ebû«Mâbed'den naklen rivâyet etti ki: Onun İbn Abbâs'dan haber verdiğini işitmiş. İlmi Abbâs: «Biz Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in namazının bittiğini ancak tekbîrle anlardık.» demiş. Amr diyor ki: «Ben bunu Ebû Mâhed'e söyledim, takat o inkâr etti. Ve: Ben buj hadîsi sana rivâyet etmedim; dedi. Hâlbuki onu bana daha Önce haber vermişdi.»

1346-) Bize Muhammed b. Hatim rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Bekr haber verdi. ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi. H. ki: Bana İshâk b. Mansûr da rivâyet etti. Lâfız onundur. ki: Bize Abdürrezzâk haber verdi. ki): Bize İbn Cüreyc haber verdi. ki): Bana Amr b. Dinar haber verdi. Ona da İbn Abbâs’ın âzadlısı Ebû Mâbed haber vermiş; ona da İbn Abbâs haber vermiş ki: Cemaatın farz namazdan çıkınca yüksek sesle zikirde bulunması Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde varmış. Mâbed şunu da söylemiş: «İbn Abbâs: Ben cemaatin namazdan çıktıklarını bu sesi işitdi-ğim zaman bununla bilirdim; dedi.» hadîsi Buhârî «Ezan» bahsinde; Ebû Dâvûd da «Kİ-tabü's - Salât» da tahrîc etmişlerdir. ki hadîsi evvelâ Ebû Mâbed rivâyet etmiş; bir müddet sonra kendisi rivâyet ettiğini inkâi etmişdir. Müslimin bu hadîsle ihticâc etmesi onu sahih kabul ettiğine delildir. Yani râvî kendi rivâyet ettiği bir hadîsi bir müddet sonra inkâr eder; fakat bu hadîsi ondan mevsuk râvîler rivâyet etmiş bulunursa o hadîs sahîhdir. «Hadîs İmâmları ile fukahâ ve Usûl-u fıkıh İmâmlarından müteşekkil cumhûr-u ulemânın mezhebi budur.» diyor. Bu zevata göre râvînin unutması veya şüpheye düşmesi sebebi ile inkâr ettiği yahut «Hatırımda değil.» veya: «Bunu sana rivâyet ettiğimi hatırlamıyorum» dediği bir hadîsle ihticâc olunabilir. Bu bâbda muhalefet eden yalnız Hanefîler'den Kerhî'dir. Ona göre böyle bir hadîsle ihticâc olunamaz. râvî hadîsi kat'î sûretde inkâr eder; kendisinden rivâyetde bu-Junanların yalan söylediklerini bildirir; ve bu hadîsi asla rivâyet etmediğini söylerse o hadîsle bütün ulemâya göre ihticâc caiz değildir. Abbâs (radıyallahü anh)'m: «Farz namazdan çıkınca cemaatın yüksek sesle zikirde bulunması Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) devrinde vardı.» demesi Cumhûr-u Ulemâya göre merfû hadîs hükmündedir. Zâten hadîsin diğer rivâyetleri mevsûldür.