Sahabe Radıyallahü Anhüme Sövmenin Haram Kılınması Bâbı ile İlgili Hadisler

6651-) Bize Yahya b. Yahya Et-Temîmî ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ve Muhammed b. Ala' rivâyet ettiler. Yahya: Ahberanâ, Ötekiler: Haddesenâ tâbirlerim kullandılar. (Dediler ki): Bize Ebû Muâviye A'meş’den, o da Ebû Sâlih'den, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): sövmeyin! Ashabınıa sövmeyin! Nefsim yed-i kudretinde olan Allah'a yemin ederim ki, biriniz Uhud (dağı) kadar altın infâk etse, onların bir ölçeğine veya onun yansına erişemez.» buyurdular.

6652-) Bize Osman b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Cerîr A'meş'den, o da Ebû Sâlih’den, o da Ebû Said'den naklen rivâyet etti. ki): Hâlid b. Velid ile Abdurrahman b. Avf arasında bir şey vardı. Hâlid ona sövdü. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): kimseye sövmeyin! Çünkü bîriniz Uhud (dağı) kadar altın infak etse, onların bir ölçeğine veya yansına erişemez.» buyurdular.

6653-) Bize Ebû Saîd El-Eşec ile Ebû Küreyb rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Vekî' A'meş'den rivâyet etti. H. Ubeydullah b. Muâz da rivâyet etti. ki): Bize babam rİ-vâyet etti. H. İbn Müsennâ ile İbn Beşşâr dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Ebî Adiy rivâyet etti. Bu râviler hep birden Şu’be'detı, o da A'meş'den naklen Cerîr ile Ebû Muâviye'nin isnadı ile onların hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır. Şu'be ile Vekî'in hadîsinde Abdurrahman b. Avf ile Hâlid b. Velîd'in zikri geçmemiştir. hadîsin Ebû Saîd rivâyetini Buhârî «Kitâbu'fedâil-ü Eshab-in-Nebî»'de; Ebû Dâvud ile İbn Mâce «Kitâbu's-Sünnet»'de; Tirmizî ile Nesâî «Kitâbu'l-Menâkib»'de muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir. Ebû Hüreyre rivâyeti hakkında Ebû Ali El-Ceyyânî Şöyle deditir: «Ebû Mesüd'u Dimeşkî bunun vehm olduğunu söylüyor. Doğrusu Ebû Muâviye'nin A'meş'den, onun da Ebû Salih'den, onun da — Ebû Hüreyre'den değil — Ebû Said-i Hudrî'den rivâyet etmiş olmasıdır. Yahya b. Yahya ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe, Ebû Küreyb ve başkaları böyle rivâyet etmişlerdir. Darekutnî'ye bu hadîsin isnadı sorulmuş da: Onu A'meş rivâyet ediyor. Ama ondan muhtelif şekilde rivâyet edilmiştir. Zeyd b. Ebî Ümeyye, A'meş'den, o da Ebû Salih'den, o da Ebû Hüreyre'den naklen rivâyet etmigtir. Ebû Avâne'den de muhtelif şekilde rivâyet edilmiştir. Hadîsi Affân ile Yahya b. Hammad, Ebû Avâne'den, o da A'meş'den bu gekilde rivâyet etmişlerdir. Müseddid ile Ebû Kâmil ve Şeybân ise Ebû Avâne'den rivâyet etmişler ve Ebû Hüreyre ile Ebû Saîd'den demiglerdir. Nasr b. Ali dahi; Ebû Dâvud ile Haraşî'den, onlar da A'meş'den diye rivâyet et-miçtir. A'meş'in rivâyetlerinin doğrusu Ebû Salih'den, onun da Ebû Saîd'den rivâyet olunanıdır. Bu hadîsi Zaide, Asım'dan, o da Ebû Salih'den, o da Ebû Hüreyre'den rivâyet etmişse de, doğrusu Ebû Salih'in Ebû Saîd'den rivâyet etmiş olmasıdır, demiştir.» diyor ki: «Fitnelere karışmış olsun olmasın ashâb-ı kirâma sövmek haramdır; haram kılman kötülüklerdendir. Çünkü onlar müctehiddirler. Sahabenin faziletleri bahsinde izah ettiğimiz gibi, onlar . bu harbler hususunda te'vilcidirler. Kâdî Iyâz onlardan birine sövmenin büyük günahlardan sayıldığını söylemiştir. Bizim mezhebimizle cumhûra göre ashaba söven öldürülmez; ta'zir olunur. Mâlikîler’den bazıları Öldürüleceğine kail olmuşlardır.» de görüldüğü vecihle müd, okkadan küçük bir ölçektir. Fi-renkler nazarında ise on sekiz litrelik kapdır. Hadîsin mânâsı: Sizden biriniz Uhud dağı kadar altın tasaduuk etse, bunun sevabı ashabınıdan birinin yarım müd zahireden kazanacakları sevaba erişemez demektir. Kâdî Iyâz: «Bu da gösterir ki, Aşhâb-ı kirâm kendilerinden sonra gelen bütün insanlardan daha faziletlidirler. Onların sadakalarının daha faziletli olması zaruret zamanında ihtiyaç ve sıkıntı içinde oldukları halde - vermelerindendîr. Başkalarının hâli böyle değildir. Onların cihad vesâir tâatları da hep böyle olmuştur...» diyor.