Velâ ile İlgili Hadisler

3065-) Bize Muhammed b. İsa rivâyet edip (dedi ki), bize Saîd b. Abdirrahman rivâyet edip (dedi ki), bize Yunus, ez-Zühri'den rivâyet etti ki; O şöyle demiş: Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuş: "Mevlâ (âzâd edilmiş köle), din kardeşi ve nimettir. Onun mirasına en çok hak sahibi olan insan ise, (onu) âzâd edene en yakın olan kimsedir!"

3066-) Bize Muhammed b. İsa rivâyet edip (dedi ki), bize Huşeym rivâyet edip (dedi ki), bize Mansûr, el-Hasan'dan; Muhammed b. Salim ise eş-Şa'bi'den haber verdiler ki; onlar, bir adamın köle âzâd ettiği, sonra bu köle âzâd eden efendi ile (âzâd ettiği) kölenin öldüğü ve âzâd edenin geriye babasını ve oğlunu bıraktığı mesele hakkında şöyle dediler: "(Efendinin ve âzâd ettiği kölenin) malı oğulundur!"

3067-) Bize Muhammed b. İsa rivâyet edip (dedi ki), bize Abbâd, Ömer b. Âmir'den, (O) Katâde'den, (O) Saîd İbnu'l-Müseyyeb'den, (O da) Zeyd b. Sâbit'ten (naklen) rivâyet etti ki; (O'na), geriye babası ile oğlunun oğlunu bırakan adam hakkında (gelindi) de O şöyle dedi: "-Velâ hakkı (dolayısıyla gelecek miras) oğulun oğluna aittir."

3068-) Bize Muhammed b. İsa rivâyet edip (dedi ki), bize Ma'mer rivâyet edip (dedi ki), bize Husayf, Ziyad b. Ebi Meryem'den (naklen) rivâyet etti ki; bir kadın bir kölesini âzâd etmiş, sonra ölmüş ve geriye oğlu ile erkek kardeşini bırakmış, ardından âzâd ettiği kölesi ölmüş. Bunun üzerine bu kadının oğlu ile kardeşi (âzâd edilen kölenin) mirası hususunda Hazret-i Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem) gelmişler. Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) de; "Onun mirası kadının oğlunundur" buyurmuş. O zaman (kadının) kardeşi; "yâ Resûlüllah, bu (âzâd edilen köle) bir suç işleseydi (diyet ödemek) kime gerekirdi?" diye sormuş; O da, "Sana gerekirdi!" buyurmuş.

3069-) Bize Muhammed İbnu's-Salt rivâyet edip (dedi ki), bize Hüşeym rivâyet edip (dedi ki), bize Muğîre haber verip dedi ki; ben İbrahim'e, bir kölesini âzâd eden bir adamın durumunu sordum. (Bu adam) sonra ölmüş, ardından azadlısı ölmüş. Bu (kölesini) âzâd eden adama da geriye babası ile oğlunu bırakmış. (İşte bunların miras durumunu sordum) da, O şöyle cevap verdi: "-Şu kadar pay babasınındır, geriye kalan ise oğlunundur!.

3070-) Bize Muhammed İbnu's Salt rivâyet edip (dedi ki), bize Huşeym, Şu'be'den rivâyet etti ki; O şöyle demiş: Ben el-Hakem ile Hammâd'ı; "(yukandaki meselede mirasın tamamı) oğulundur" derlerken işittim.

3071-) Bize Yezid b. Hârûn haber verip (dedi ki), bize el-Eş'as, el-Hasan'dan (naklen) haber verdi ki; Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) (birgün) Bakî mezarlığının yanına çıkmış. Derken satılmakta olan bir köle görmüş ve onun yanına gelip pazarlığını yapmış. Sonra onu (almaktan vazgeçip) bırakmış. O esnada bu (köleyi) bir adam görüp satın almış ve âzâd etmiş. Sonra onu Hazret-i Peygamber'e (sallallahü aleyhi ve sellem) getirip şöyle demiş: "Doğrusu, ben bunu satın aldım ve âzâd ettim. Onun hakkında ne buyurursun?" (Hazret-i Peygamber de); "O senin (din) kardeşin ve mevlâ'ndır (azadlın, yakınındır)." buyurmuş. (Adam); "onun arkadaşlığı hakkında ne buyurursun?" demiş. (Hazret-i Peygamber de); "Eğer senin iyiliğini bilirse bu onun için iyi, senin için kötüdür!" buyurmuş. (Adam); "onun malı hakkında ne buyurursun?" demiş. (Hazret-i Peygamber de); "Eğer o, geriye hiçbir asabe bırakmayarak ölürse, sen onun mirasçısısın!" buyurmuş.

3072-) Bize Yezid b. Hârûn haber verip (dedi ki), bize Eş'as, el-Hakem ile Seleme b. Küheyl'den, (onlar da) Abdullah b. Şeddâd'dan (naklen) haber verdiler ki; Hazret-i Hamza'nın kızı bir kölesini âzâd etmiş, sonra (bu âzâdlısı) ölmüş ve geriye kendi kızıyla mevlâsım, yani Hazret-i Hamza'nın kızını bırakmış. O zaman Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onun mirasını kendi kızıyla mevlâsı, yani Hazret-i Hamza'nın kızı arasında yan yarıya bölüştürmüş.

3073-) Bize Muhammed b. Uyeyne, Ali b. Mushir'den, (O) eş-Şeybani'den, (O) el-Hakem'den, (O da) Şemûs el-Kindiyye'den (naklen) rivâyet etti kî; O şöyle dedi: Ben, geriye benden ve bir kadın mevlâdan başka hiç kimse bırakmayarak ölen bir baba hakkında Hazret-i Ali'ye dava götürdüm de, O bana yarım pay, kadın mevlâya da yarım pay verdi.

3074-) Bize Muhammed b. Uyeyne, Ali b. Mushir'den, (O) İbn Ebi Leyla'dan, (O) el-Hakem'den, (O) Ebu'l-Kenûd'dan, (O da) Hazret-i Ali'den (naklen) haber verdi ki; O'na bir kız ile bir mevlâ meselesi getirildi de O, kıza yarım, mevlâya da yarım pay verdi. (Bu haberin râvîlerinden olan) el-Hakem sözüne şöyle devanı etmiş: İşte benim şu evim bu mevlânın, bir kadın azadlıdan miras olarak aldığı payıdır!

3075-) Bize İbrahim b. Mûsa, İbn İdris'ten, (O) Eş'as'tan, (O) el-Hakem'den, (O da) Abdurrahman b. Mudlic'den (naklen) haber verdi ki; O, ölmüş ve geriye kızıyla mevlâlarını bırakmış da, Hazret-i Ali kızına yarım pay, mevlâlarına da yarım pay vermiş.

3076-) Bize İbrahim, İbn İdris'ten, (O) eş-Şeybani'den, (O) el-Hakem'den, (O da) eş-Şemûs'tan (naklen) rivâyet etti ki; onun (azadlı olan) babası ölmüş de Hazret-i Ali kendisine yarım pay, (babasının) mevlâlarına da yarım pay takdir etmiş.

3077-) Bize Muhammed b. İsa rivâyet edip (dedi ki), bize Hafs b. Gıyâs rivâyet edip (dedi ki), bize Eş'as, Cehm b. Dinar'dan, (O da) İbrahim'den (naklen) rivâyet etti ki; ona, biri (köle olan) babasını satın alıp âzâd etmiş, sonra da (bu babaları) ölmüş olan iki kızkardeşin miras durumu sorulmuş da, O şöyle cevap vermiş: Bu iki kıza, onların Allah'ın Kitab'ındaki miras payları olan üçte iki pay vardır. Geriye kalan ise, diğer (kızkardeşe birşey vermeksizin, sadece babasını satın alıp) âzâd eden kızkardeşindir.

3078-) Bize Muhammed b. Yusuf rivâyet edip (dedi ki), bize İsrail rivâyet edip (dedi ki), bize el-Eşfas, eş-Şa'bi'den rivâyet etti ki; O, (köle olan) babasını (satın alıp) âzâd eden, sonra bu babası öldüğünde, geriye, diğer üç kızkardeşiyle kalan kadın hakkında şöyle demiş: "(Babanın kızına karşı) minnet borcu yoktur. Bu (kızlara) üçte iki pay vardır. (Köle olan babasını satın alıp âzâd etmiş olan kız da diğer) kızlarla beraber (pay alır)."