Aşağı Doğru İnse Dahi Evladına Yaptığı Bağış Müstesna Olmak Üzere Alanın Eline Geçtilten Sonra Sadaka Ve Hibeden Dönmenin Haram Kılınması Bâbı ile İlgili Hadisler

4255-) Bana İbrahim b. Mûsa Er-Râzî ile İshâk b. İbrahim rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Îsâ b. Yunus haber verdi. ki): Bize Evzâî, Ebû Ca'fer Muhammed b. Ali'den, o da İbni Müseyyeb'den, o da İbn Abbâs'dan naklen rivâyet etti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): dönen kimsenin misâli, kusup da sonra kusmuğuna dönerek onu yiyen köpek gibidir.» buyurmuşlar.

4256-) Biz» bu hadîsi Ebû Küreyb Muhammed b. Ala' da rivâyet etti. ki): Bize İbn’l-Mubârek, Evzâî'den naklen haber verdi. Evzâî: Ben Muhammed b. Alî b. Hüseyn'i bu isnâdla bu hadîs gibi rivâyette bulunurken İşittim; demiş.

4257-) Bana bu hadîsi Haccâc b. Şâir dahi rivâyet etti. ki): Bize Abdüssamed rivâyet etti. ki): Bize Harb rivâyet etti. ki): Bize Yahya —ki İbn Ebî Kesîr'dir—- rivâyette bulundu. ki): Bana Abdurrahman b. Amr rivâyet etti ki, Muhammed b. Fâtıme binti Resûlillâh kendisine bu isnadla yukarıkilerin hadîsleri gibi rivâyette bulunmuş.

4258-) Bana Hârûn b. Saîd El-Eylî ile Ahmed b. Isa da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb rivâyet etti. ki): Bana Amr —ki İbn'l-Hâris'dir— Bükeyr'den naklen haber verdi. O da Saîd b. El-Müseyyeb'i: Ben İbn Abbâs'i şunları söylerken dinledim derken işitmiş: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i: sadaka verip de sonra sadakasından dönen kimsenin misâli, kusup da sonra kusmuğunu yiyen köpek gibidir.» buyururken işittim.

4259-) Bize bu hadîsi Muhammed b. El-Müsennâ ile Muhammed b. Beşşâr da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti. ki): Bize Şu'be rivâyet etti. ki); Ben Katâde'yi, Saîd b. El-Müseyyeb'den, o da İbn Abbâs'dan, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen onun ; dönen kusmuğuna dön (üp yiy) en gibidir.» buyurduğunu rivâyet ederken dinledim.

4260-) Bize bu hadîsi Muhammed b. El-Müsennâ da rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebi Adiy, Saîd'den, o da Katâde'den bu isnâdla bu hadisin mislini rivâyet etti.

4261-) Bize İshâk b. İbrahim dahi rivâyet etti. ki): Bize Mahzunu haber verdi. ki): Bize Vüheyb rivâyet etti. ki): Bize Abdullah b. Tavus, babasından, o da İbn Abbâs'dan, o da (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyette bulundu: dönen, kusup da sonra kusmuğuna don (erek yiy) en köpek gibidir.» buyurmuşlar. hadîsi Buhârî «Hibe» bahsinde mevsûl ve muallak olarak tahric etmiştir. Muallâk rivâyetini Tirmizî ıden maada bütün Kü-tüb-ü Sitte sahipleri nakletmişlerdir. İkrime, İmâm Şafiî, İmâm Ahmed ve İshâk bu hadîsle istidlal ederek verilen hibe ve sadakadan dönmenin haram olduğunu söylemişlerdir. Yalnız baba evlâdına yaptığı hibeden dönebileceği için bu hadîs ecnebiye yapılan hibeye hamledilmiş-tir. diyor ki: «Kardeşlerle amcalara ve diğer zevü erhâma yapilan hibelerden de dönmek caiz değildir. İmâm Şafiî'nin mezhebi budur. İmâm Mâlik ile Evzâî dahi buna kaildirler.» göre karşılıksız verilen hibe duruyorsa ecnebiye yapılmış dahi olsa dönmek caiz, fakat mekruhtur. Saîd b. El-Müseyyeb, Ömer b. Abdilâziz, Kâdî Şureyh, Esved b. Yezîd, Hasan-ı Basrî, İbrahim Nehâî ve Şa'bî'nin mezhepleri de budur. Bu kavil Ömer b. El-Hattâb, Ali b. Ebî Tâlib, Abdullah b. Ömer, Ebû Hüreyre ve Fedâle b. Ubeyd (radıyallahü anh) hazerâtından rivâyet olunmuştur. Bu zevata göre hadîste hibesinden dönen kimse kusmuğunu yiyen köpeğe şer'an değil, mürüvvet ve ahlâk yönünden benzetilmiştir. Çünkü köpek helâl ve haramla muhâtab değildir. Şu halde hibesinden dönen kimse köpeğin yaptığı gibi pis ve iğrenç bir şeye dönmüş oluyor demektir ki, bununla hibeden dönmenin haram oluşu sübut bulamaz; yalnız çirkinlik tavsif olunur. Buna onlar da kail olarak: Hibeden dönmek mekruhtur, demişlerdir.