Bir İnsanın Tesadduk Ettiği Şeyi Tesadduk Ettiği Kimsedün Satın Almasının Keraheti Bâbı ile İlgili Hadisler

4248-) Bize Abdullah b. Mesleme b. Ka'neb rivâyet etti. ki): Bize Mâlik b. Enes, Zeyd b. Eşlem'den, o da babasından naklen rivâyet etti ki, Ömer b. Hattâb şunları söylemiş: cins bir atımı Hak yolunda tesadduk ettim. Az sonra sahibi onu ziyan etmiş. Ben onu ucuza satacağını anlayarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e hükmünü sordum da: ne sahn al, ne de sadakandan dön; zira sadakasından donen kusmuğuna dön (üp yiy) en köpek gibidir.» buyurdular.

4249-) Bana bu hadîsi Züheyr b. Harb da rivâyet etti. ki): Bize Abdurrahmân yani İbn Mehdi, Mâlik b. Enes'den bu isnâdla rivâyette bulundu. Şunu da ziyade etti: satın alma; velevki onu sana bir dirheme versin!»

4250-) Bana Ümeyye b. Bistâm rivâyet etti. ki): Bize Yezîd yani İbn Zürey' rivâyet etti. ki): Bize Ravh —ki İbn’l-Kaa-sîm'dir—, Yezîd b. Eşlem'den, o da babasından, o da Ömer'den naklen rivâyette bulundu ki, Ömer bir atını Hak yolunda tesadduk etmiş; sonra onu sahibinin ziyan ettiğini görmüş. Bu zâtın malı azmış. Bu sebeple atı satın almak isteyerek Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e gelmiş ve meseleyi kendilerine arz etmiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) satın olma, velevki sana bir dirheme versin; zîra sadakasından dönenin misali kusmuğuna dönen köpek gibidir.» buyurmuşlar.

4251-) Bize bu hadîsi İbn Ebî Ömer de rivâyet etti. ki): Bize Siifyân, Zeyd b. Eslem'den bu İsnâdla rivâyette bulundu. Ancak Mâlik ile Ravh'ın hadîsleri daha tamam ve daha uzundur.

4252-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Mâlik'e, Nâfi'den dinlediğim, onun da İbn Ömer'den naklen rivâyet ettiği şu hadîsi okudum: . .. j b. El-Hattâb bir atını Hak yolunda tesadduk etmiş. Sonra onun satılacağını anlamış da satın almak istemiş; ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bu meseleyi sormuş. Efendimiz: satın almal Sadakandan da dönme!» buyurmuşlar.

4253-) Bize bu hadisi Kuteybe b. Saîd ile İbn Rumh dahi hep birden Leys b. Sa'd'dan rivâyet ettiler. H. El-Mukaddemî ile İbn'l-Müsennâ da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Yahya —ki El-Kattân'dır— rivâyet etti. H. İbn Nümeyr de rivâyet etti. ki): Bize babam rivâyet etti. H. Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti. ki): Bize Ebû Üsâme rivâyet etti. râvilerin hepsi Ubeydullah'dan ve ikisi Nâfi'den, o da İbn Ömer'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den Mâlik'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır.

4254-) Bize İbn Ebî Ömer ile Abd b. Humeyd rivâyet ettiler. Lâfız Abd'ındır. ki): Bize Abdürrazzâk haber verdi. ki): Ma'mer, Zührî'den, o da Sâlim'den, o da İbui Ömer'den naklen haber verdi ki, Ömer bir atını Hak yolunda tesaduuk etmiş. Sonra onun satılırdığım görerek satın almak istemiş ve Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’t sormuş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): dönme yâ Ömer!» buyurmuşlar. hadîsi Buhârî «Zekât», «Hibe» ve «Cihâd» bahislerinde; Nesâî «Zekât»da tahrîc etmişlerdir. Bu mânâda birçok hadîsler rivâyet olunmuştur. Çok koşan iyi cins at demektir. Hazret-i Ömer'in tesadduk ettiği bu atın adı (Verd) olup Temîm-i Dârî radıyallahü anh) tarafından Resûlü Ekrem (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimize hediyye edilmiş; o da Ömer (radıyallahü anh)’e vermişti: lügat mânâsı: yolunda iyi cins bir ata (adam) bindirdim.» bindirdim.» demektir. Burada ondan maksad atı temlik etmesidir; zîrâ milki olmasa o zat atı satmağa kalkışmazdı. Hazret-i Ömer'in bu atı vakfettiğini söyleyenler de vardır. Bu takdirde o zâtın atı satması ancak zayıfladığı ve bu sebeple diğer atlara yetişemediği için caiz olabilir, denilmiştir. Allah yolundan murâd: Kirmânî'ye göre vakıftır. Fakat Aynî bu tevcihi kabul etmemiş: «Allah yolundan murâd, gâzî yahut hacıdır; bu cihet ihtilaflıdır.» demiştir. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in: dönme!» buyurması Hazret-i Ömer'in atı vakfetmediğine delîl gösterilmiş: «Eğer vakfetmiş olsaydı dönememesine sebep onu gösterirdi. Bilfarz vakfetmiş bile olsa ihtimâl Ömer (radıyallahü anh) vakıf malın satın alınabileceğini zannetmiş, fakat Peygamber (sallallahü (sallallahü aleyhi ve sellem) onu bundan menetmiştir.» denilmiştir. alan zâtın onu ziyan etmesinden murâd: Alafını, yemini gerektiği gibi vermemesi, ona bakmamasıdır.