Kehanetin Ve Kahinlere Gitmenin Haram Kılınması Bâbı ile İlgili Hadisler

5949-) Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele b. Yahya rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus, İbn Şihab'dan, o da Ebû Seleme b. Abdirrahman b. Avf'dan, o da Muâviye b. Hakem Es-Sülemî'den naklen haber verdi. Muâviye şöyle dedi: Ben: Ya Resûlallah! Bir takım şeyleri biz câhiliyyet devrinde yapıyorduk, kâhinlere gidiyorduk, dedim. kâhinlere gitmeyin!» buyurdu. Ben: Teşe'ümde bulunuyorduk, dedim. sizden birinizin nefsinde bulduğu bir şeydir. Sakın size mâni olmasın!» buyurdular.

5950-) Bana Muhammed b. Râfi' de rivâyet etti. ki): Bana Huceyn (yani İbn Müsennâ) rivâyet etti. ki): Bize Leys Ukayl'den rivâyet etti. H. İshâk b. İbrahim İle Abd b. Humeyd de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Abdürrezzâk haber verdi. ki): Bize Ma'mer haber verdi. H. Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti. ki): Bize Şebâ-be b. Sevvâr rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebî Zi'b rivâyet etti. H. Muhammed b. Râfi' de rivâyet etti. ki): Bize İshâk b. İsa haber verdi. ki): Bize Mâlik haber verdi. Bu râvilerin hepsi Zührî'den bu isnadla Yûnus'un hadîsi mânâsında rivâyette bulunmuşlardır. Yalnız Mâlik kendi hadîsinde teşe'ümü zikretmiştir. Ama onda kâhinler zikredilmemiştir.

5951-) Bize Muhammed b. Sabbâh ile Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İsmail (bu zât İbn Uleyye'dir) Haccâc Es-Savvâfdan rivâyet etti. H. İshâk b. İbrahim de rivâyet etti. ki): Bize İsâ b. Yûnus haber verdi. ki): Bize Evzâî rivâyet etti. Her iki râvi Yahya b. Ebî Kesîr'den, o da Hilâl b. Ebî Meymûne'den, o da Atâ' b. Yesar'dan, o da Muâviye b. Hakem Es-Sülemî'den. o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen, Zührî'nin Ebû Seleme'den, onun da. Muâviye'den rivâyet ettiği hadîs mânâsında rivâyette bulunmuşlardır. Yahya b. Ebî Kesîr'in hadîsinde şu ziyâde vardır: « ki: Ben bizden de bir takım adamlar var ki. hat çiziyorlar, dedim. Buyurdular ki: Peygamberlerden bir Peygamber hat çizerdi. İmdi kimin hattı onunkine uyarsa onun gibi olur.»' gâibden haber verdiğini iddia eden kişidir. Bu hususta kitabımızın namaz bahsinde söz geçmişti. Kâdî Iyâz’ın beyânına göre Arablarda üç kısım kâhinlik vardı. Birinci kısım kâhinin cinlerden bir dostu olup gökyüzünden çaldığı haberleri ona verirdi. Bu kısım Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in gönderilmesiyle bâtıl olmuştur. İkinci kısım kâhine cinnî yeryüzünde olup bitenleri uzakta ve yakında vuku bulan gizli şeyleri haber verirdi. «Bu kısmın mevcut olması ihtimalden uzak değildir.» diyor. Mu'tez ile taifesi ile kelâm ulemâsından Bazıları bu iki nevî kâhinliği kabul etmemiş; muhalattan saymışlardır. Bunda muhal sayacak ihtimalden uzak görecek birşey yoktur. Lâkin insanlar bu kâhinleri tasdik ve tekzîb ederler. Yasak olan onları dinlemek ve tasdik etmektir.» diyor. Üçüncü kısım kâhinler müneccimlerdir. Bunlar yıldızlara bakarak bir takım hükümler çıkarmaya çalışırlar. Nevevî bu hususta şunları söylemektedir: «Bu nevîde Allahü teâlâ bazı kimselere bir gûna kuvvet halkeder. Lâkin burada yalan galibdir. Arraflık denilen fen de bunda dâhildir. Arraf: Hâdisâta bir takım mukaddime ve sebeplerle istidlal eden ve hâdisâtm meydana geleceğini bunlarla bildiğini iddia eden kimsedir... kısımların hepsine kehânet denilir. Ve şeriat hepsinin yalan olduğunu meydana çıkarmış, kâhinleri dinleyip, tasdik etmeyi yasak etmiştir.» Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Hazret-i Muâviye'ye': «Bu sizden birinizin nefsinde bulduğu bir şeydir. Sakın sîze mâni ol-masinl» diyerek verdiği cevâbın mânâsı: Âdete göre sizin içinize uğursuzluk diye bir şey siner. Ama siz buna bakmayın, niyet ettiğiniz işten geri kalmayın, demektir. Astronomi ve kozmoğrafya gibi gökteki varlıklardan bahseden ilimlerin kehânetle bir ilgisi yoktur. çizmekten murad reml'dir. Hat çizen Peygamberlerin kim olduğu ihtilaflıdır. Danyal , bir takımları da İdris (aleyhisselâm) olduğunu söylemişlerdir. hattı onunkine uyarsa onun gibi olur.» cümlesinden murad: onun hattına isabet edileceğini haber vermektir. Yoksa onun hattına isabet ederse caiz olur demek değildir. Nitekim remi ve nücûm gibi bâzı fenler bâzı peygamberlere mucize olarak verilmiş, sonra bunlar şeriat tarafından men edilmişlerdir. Hadîsin bu kısmı hakkında namaz bahsinde izahat verilmişti.

5952-) Bize Ahd b. Humeyd rivâyet etti. ki): Bize Abdürrezzâk haber verdi. ki): Bize Ma'mer Zührî'den, o da Yahya b. Urve b. Züheyr'den, o da babasından, o da Âİşe'den naklen haber verdi. Âişe şöyle dedi: Ben: Ya Resûlallah! Kâhinler bize bir şey söyler de onu hakikat bulurduk, dedim. doğru olan sözdür, onu cinni kapar da velîsinin kulağına atar; ona yüz tane de yalan katar.» buyurdular.

5953-) Bana Seleme b. Şebîb rivâyet etti. ki): Bize Hasen b. A'yen rivâyet etti. ki): Bize Ma'kil (bu zât İbn Ubeydil-lah'dır) Zührî'den rivâyet etti. ki): Bana Yahya b. Urve haber verdi ki: Urve'yi şöyle derken işitmiş: Âişe şunu söyledi: Bir takım insanlar Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e kâhinleri sordular, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de onlara: bir şey değildirler.» cevâbını verdi. Ya Resûlallah! Onlar hazan birşey söylüyorlar da hakikat çıkıyor, dediler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem); söz cinlerdendir. Cinni onu kapar da velîsinin kulağına tavuğun gıdaklaması gibi gıdaklar. 8u suretle ona yüz yalandan daha fazlasın? karıştırırlar.» buyurdular.

5954-) Bana Ebû't-Tâhir de rivâyet etti. ki): Bize Abdullah b. Vehb haber verdi. ki): Bana Muhammed b. Amr, İbn Cüreyc’den, o da İbn Şihab'dan naklen bu isnadla Ma'kıl'ın Zührî'den rivâyeti gibi haber verdi.

5955-) Bize Hasen b. Ali El-Hulvânî ile Abd b. Humeyd rivâyet ettiler. Hasen: Bize Ya'kub rivâyet etti, dedi. Ya'kub ki): Bize babam Sâlih'den, o da İbn Şihab'dan naklen rivâyet etti. ki): Bana Ali b. Hüseyn rivâyet etti ki: Abdullah b. Abbâs şunları söylemiş: Bana Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ashabından ensar-dan bir zat haber verdi ki, kendileri bir gece Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’le birlikte otururlarken bir yıldız göçmüş ve ortalık aydınlanmış. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) onlara: bir şey göçtüğü vakit cahiliyye devrinde ne derdiniz?» diye sormuş. Allah ve Resûlü bilir. Biz bu gece büyük bir adam doğdu ve bu gece büyük bir adam öldü derdik, cevâbını vermişler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): ne bir kimsenin ölümü için göçer, ne de hayatı için. Lâkin Rabbimiz Tebâreke ve Teâlâ bir şey takdir buyurdumu arşı taşıyan melekler tesbih eder. Arkasından onlardan sonra gelen gök ehli tesbih eder. Tâ ki tesbih şu alt semânın sakinlerine ulaşır. Sonra arşı taşıyanların arkasından gelenler arşı taşıyanlara: Rabbiniz ne buyurdu? diye sorarlar. Onlar da ne buyurduğunu kendilerine haber verirler. Böylece semâvât sakinleri birbirleriyle haberleşir, nihayet haber şu alt semâya ulaşır. Ve cinler işitileni kaparak onu velîlerine aktarır ve bu yıldızla taşlanırlar. Olduğu gibi getirdikleri (haber) haktır. Lâkın onlar ona yalan karıştırırlar ve ziyâde ederler.»

5956-) Bize Züheyr b. Harb da rivâyet etti. ki): Bize Velid b. Müslim rivâyet etti. ki): Bize Ebû Amr'Evzâî rivâyet etti. H. Ebû't-Tâhir ile Harmele de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus haber verdi. H. Seleme b. Şebib dahi rivâyet etti. ki): Bize Hasen b. A'yen rivâyet etti. ki): Bize Ma'kıl (yani İbn Ubeydillah) rivâyet etti. râvilerin hepsi Zührî'den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. Şu kadar var ki Yûnus: «Abdullah b. Abbâs'dan rivâyet olunmuştur. ki): Bana Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in ashabından ensar-dan bir takım adamlar haber verdi.» demiştir. Evzâî'nin hadîsinde: «Lâkin ona yalan karıştırırlar ve ziyâde ederler.» Yûnus'un hadîsinde ise: «Lâkin onlar ona ilâve ve ziyâde ederler.» denilmiştir. Yûnus'un hadîsinde şu ziyâde de vardır: «Allah buyurdu ki: Nihayet kalblerinden korku giderilince: Rabbiniz ne buyurdu? diye sorarlar. (Onlar da): söyledi, derler." Sebe' Sûresi, Âyet: 23 hadîsinde ise Evzâîrnin dediği gibi: «Lâkin onlar bu habere yalan karıştırır ve ziyâde ederler.» cümlesi vardır. semâdan kaptığı sözü velîsi yani dostu olan kâhine tavuğun gıdaklamasına benzer bir şekilde aktarmasını Hattâbî ile diğer bâzı âlimler şöyle izah etmişlerdir: «Cinnî işittiklerini kâhinin kulağına söylerken onu diğer şeytanlar da işitirler. Nitekim tavuk arkadaşlarına bir şey bulduğunu sesiyle bildirir. Onlar da ona cevâp verirler. Burada bir vecih daha var ki o da şudur: Rivâyet yani şişenin şırıltısı gibi şeklinde olabilir. Bu takdirde cinnî kâhinin kulağına sürahideki suyun çıkardığı ses gibi şırıltılı bir sesle söyler demek olur.»

5957-) Bize Muhammed b. Müsennâ El-Anezî rivâyet etti. . ki): Bize Yahya (yani İbn Saîd) Ubeydullah'dan, o da Nâfi'den, o da Safiyye'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in bir zevcesinden, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti: kim bir ar rafa gelir de ona bir şey sorarsa, kırk gecelik namazı kabul olunmaz.» buyurmuşlar. kâhinlerden sayıldığını yukarda görmüştük. Esir Arrâf gibi bildiğini iddia eden müneccim -yahut kâhindir. Halbuki bu ilmi Allah kendine tahsis etmiştir, demiş. Hattâbî ve başkaları ise şöyle tarif etmişlerdir: Arrâf, çalınan ve kaybolan malın yerini bulacağını iddia eden kimsedir. bir şey soran kimsenin namazının kabul edilmemesinden murad sevabının yokluğudur. Namazı iade etmesi gerekmez. Nitekim gasbe-dilen bir yerde namaz kılmak mekruhtur. Fakat kazası îcâb etmez. Bu hususta ulemâ müttefiktirler.