Mekkenin Fethinden Sonra İslam, Cihad Ve Hayır Üzerine Beyat Edilmesini Ve: «fetihden Sonra Hicret Yoktur!» ile İlgili Hadisler

1-) Habeşistan'a hicret.

2-) Mekke'den Medîne'ye hicret.

3-) Kabilelerin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e hicreti.

4-) Müslüman olan Mekke'lilerin hicreti.

5-) Allah'ın yasak ettiği şeyden hicret. Aîlâme Aynî bu beş nev'e ikinci Habeşistan hicreti ile küfür diyarında dînîni meydana çıkaramayan müslümanlann hicretini ve âhir zamanda fitneler çıkınca şam'a yapılacak hicreti de ilâve ediyor. Filhakika îmâm Ahmed'in rivâyet ettiği bir hadîsde bu Şam hicretinden bahsedilmektedir. hakkında birçok hadisler vardır. Ayni, Sahîh-î Buhârî şerhinde bunları sıralamıştır. Bunların hemen hepsi buradaki hadîs mânâsındadırlar. küfür diyarından hicretin kıyâmete kadar devam edeceğini söylemişlerdir, çağrıldığınız zaman hemen gidin!» ifadesinin mânâsı: Şayet hükümdar sizi cihâda davet ederse hemen icabet ederek gidin! Demektir. Bu cümle cihâdın farz-ı kifâye olduğuna delildir. Ümmetin bâzı ferdlerinin ifâsı ile diğerlerinden de borç sakıt olur. Ancak memleketi kâfirler îstîlâ ederlerse cihâd farz-ı ayın da olur. (sallallahü aleyhi ve sellem) zamanında cihadın hükmü ne olduğu ihtilaflıdır. Esah kavle göre farz-ı kifâye idi. Mamafih farz-ı ayn olduğunu söyleyenler de vardır.

4933-) Bize Ebû Ca'fer Muhammed b. Sabbâh rivâyet etti. ki): Bize İsmâîl b. Zekeriyyâ, Âsim El-Ahvel'den, o da Ebû Osman En-Nehdî'den naklen rivâyet etti. ki): Bana Mücâşi' b. Mes'ûd Es-Sülemî rivâyet etti ki): üzeri-e bey'at etmek için Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldim de: «Hicret, ehli için geçmiştir. Ve lâkin islâm, cihâd ve hayır üzerine (bey'at bakîdir) buyurdu.

4934-) Bana Süveyd b. Saîd de rivâyet etti. (Dedi ki): Bize Alî b. Müshir, Asım'dan, o da Ebû Osman'dan naklen rivâyet etti. ki): Bana Mücâşi' b. Mes'ûd Es-Sülemî haber verdi. ki): Kardeşim Ebû Ma'bed'le Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e geldim. Ve: Yâ Resûlallah! Bundan hicret üzerine bey'at al! Dedim. «Hicret, ehli için geçmiştir!» buyurdu. cihâd ve hayır üzerine!» buyurdular. Osman ki: Az sonra Ebû Ma'bed'e rastladım. Ve kendisine Mücâşi'in sözünü haber verdim. Doğru söylemiş! Dedi.

4935-) Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Fudayl, Asım'dan bu isnâdla rivâyet etti. ki): Bunun üzerine kardeşine rastladım: Mücâşi' doğru söylemiş dedi. Ama Ebû Ma'-bed'i anmadı.

4936-) Bize Yahya b. Yahya ile İshâk b. İbrâhîm rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Cerir, Mansûr'dan, o da Mücâhid'den, o da Tâvûs’dan, o da İbn Abbâs'dan naklen haber verdi. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Fetih (yânî) Mekke'nin fethi günü: yok! Ve lâkin cihâd ve niyet (var!) Sefere çağırıldığınız zaman hemen gıdın!» buyurdular.

4937-) Bize Ebû Bekir b. Ebi Şeybe ile Ebû Küreyb de rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Vekî', Süfyân’dan rivâyet etti. H. İshâk b. Mansur ile İbn Râfi' dahi Yahya b. Âdem'den rivâyet ettiler. ki): Bize Mufaddal (yânı İbn Müheihil) rivâyet etti. H. Abd b. Humeyd de rivâyet etti. ki): Bize Ubeydullah b. Mûsâ, İsrail'den naklen haber verdi. râvîlerin hepsi Mansûr'dan bu isnâdla bu hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir.

4938-) Bize Muhammed b. Abdillâh b. Nümeyr de rivâyet etti. ki): Bize babam rivâyet etti. ki): Bize Abdullah b. Habîb b. Ebî Sabit, Abdullah b. Abdirrahmân b. Ebî Hüseyn'den, o da Atâ'dan, o da Âişe'den, naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: (sallallahü aleyhi ve sellem)'e hicret (in hükmü) soruldu, da: sonra hicret yoktur. Ve lâkin cihâd ve niyet (vardır). Sefere çağırıldığınız zaman hemen gidin!» buyurdular. hadîsin Mücâşi' rivâyetini Buhârî «Cihâd» ve «Megâzî» bahislerinde; İbn Abbâs rivâyetini «Hacc» ve «Cihâd» da tahrîc etmiştir. ehli İçin geçmiştir.» cümlesinden murâd: sahiplerine meziy-yet kazandıran faziletli hicret Mekke'nin fethiden önce idi. O kimlere nasîb oldu ise oldu ve zaman geçti; demektir. lâkin islâm, cihâd ve hayır üzerine (bey'at bakîdir.)» yani siz hayrı, islâmiyet, cihad, ve iyi niyet gibi şeylerde arayın! Hicret sebebi île hayır kazanmak Mekke'nin fethi ile sona ermiştir; ama bunlarla onu pek âlâ tahsil edebilirsiniz; demektir. bir rivâyetinde: yok» diğerinde «fetihden sonra hicret yoktur!» buyuruluyor. bunu iki suretle te'vîl etmişlerdir. Birinci te'vîle göre mânâ şudur: Mekke fethedildikten sonra artık oradan hicret yoktur. Çünkü orası isîâm beldesi olmuştur; ondan hicret tasavvur edilemez. te'vîl: Sahiplerine meziyyet kazandıran faziletli hicret yoktur. O Mekke'nin fethinden Önce Medine'ye göç edenlere mahsustur. Ve geçmiştir; zîra islâmiyet artık kuvvet bulmuştur. Bu te'vîl daha sahihtir. Ulemâ hicreti beş kısma ayırmışlardır:

4939-) Bize Ebû Bekir b. Hallâd El-Bâhilî de rivâyet etti. ki): Bize Velîd b. Müslim rivâyet etti. ki): Bize Abdurrahmân b. Amr El-Evzâî rivâyet etti. ki): Bana İbn Şihâb E-Zührî rivâyet etti. ki): Bana Atâ' b. Yezîd El-Leysî rivâyet etti, ki kendilerine rivâyette bulunmuş. ki): Bana Ebû Saîd El-Hudrî rivâyet etti ki, bedevinin biri Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e hicreti (in hükmünü) sormuş da: sana! Hicretin hâli pek şiddetlidir! Senin develerin var mı?» buyurmuş. Bedevi: Evet! Demiş. zekâtını veriyor musun?» diye sormuş. Bedevi (yine) Evet! Cevâbını vermiş. hâlde köylerin ötesinden iş gor! Şüphesiz Allah senin amelinden hiç bir şeyi eksiltecek değildir!» buyurmuşlar.

4940-) Bize bu hadîsi Abdullah b. Abdirrahmân Ed-Dârimî dahi rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Yûsuf, Evzâî'den bu isnadla bu hadîsin mislini rivâyet etti. Şu kadar ki o: Allah senin amelinden hiç bir şeyi eksiltecek değildir.» dedi; ve hadîsde: «Suya geldikleri gün onları sağıyor musun? Diye sordu. Bedevi: Evet! Dedi.» ibaresini ziyâde eyledi. hadîsi Buhârî: «Zekât, Hicret, Edeb» ve «Hibe» bahislerinde; Ebû Dâvûd «Cihâd» da; Nesâî «Beyat» ve «Siyer» bahislerinde muhtelif râvîlerden tahrîc etmişlerdir. ve Bedevi'. Çölde yaşayan demektir. Bedevi'nin Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e sual sorması El-Mühelleb'e göre Mekke'nin fethinden sonradır. Zira önce olsa ona cevaben: «Fetihden sonra hicret yoktur!» buyururdu. Nitekim başkalarına böyle cevap vermişti. Mamafih Bedevi'lerin sabırsız insanlar olduğunu, bu zâtın da Medine'nin o gün için ağır sayılan havasına sabrı tahammül gösteremiyeceğini bildiği için hicretine izin vermemiş olması da mümkündür. Kurtubi: «İhtimal bu cevap o Bedeviye mahsustur. Çünkü onun hâlini ve Medine'de kalmaya tehammül edemiyeceğini anlamıştır.» diyor. Bazıları Mekke'lilerden başkalarına bu hicretin farz değil müstehab olduğunu söylemişlerdir. (sallallahü aleyhi ve sellem) Bedeviye hicret için bey'ata İzin vermemiş; ona develeri olup olmadığını; onların zekâtını verip vermediğini sormuştur. Diğer mallarının zekâtını sormamıştır. Çünkü o zâî deve sahibi idi. Develerinin zekâtı bahis mevzuu olunca sair mallarmın zekâtı da buna kıyasla anlaşılır. Denizler demektir. Fakat burada ondan murâd: Köylerdir. Araplar köylere bihâr, köye de buhayre derler. halde köylerin Ötesinde iş gör!» cümlesinin mânâsı: Üzerine farz olan zekâtı verdin mi nerede bulunursan bulun aldırma! Evin köylerin ötesinde bile olsa ondan otur; hicret etme! Demektir.