Ömürlük Mal Verirken; ...ve Çocukları İçin Diyen Kişinin Durumu ile İlgili Hadisler

3555-) Câbir b. Abdillah (radıyallahü anh)'dan, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın şöyle buyurduğu rivâyet edilmiştir: Herhangi bir kimseye ve çocuklarına ömürlük bir mal verilse o mal, verilen kimsenindir, verene geri dönmez. Çünkü o, kendisinde miras cereyan eden bir şey vermiştir." hibât 20, 21, 22; Tirmizî, ahkâm 15; Nesâî, umrâ 3; İbn Mâce, hibât 3; Mâlik, akdıye 43; Ahmed b. Hanbel, III, 312,-360, 386, 399.

3556-) Bize Haccâc b. Ebî Ya'kub haber verdi, bize Ya'kub haber verdi, bize Ya'kub'un babası (İbrahim b. Sa'd) Salih'ten, Salih de İbn Şihâb'tan önceki hadisi aynı isnad ve aynı mana ile rivâyet etti. Dâvûd dedi ki: aynı şekilde Ukayl ve Yezid b. Ebî Habîb de İbn Şihâb'dan rivâyet ettiler. Evzaî'nin İbn Şihâb'dan rivâyetinin lafzında ihtilâf edildi. Mâlik'in hadisinin benzerini Füleyh b. Süleyman da rivâyet etti.

3557-) Câbir b. Abdillah'ın şöyle dediği rivâyet edilmiştir: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'ın caiz gördüğü umrâ: Bu senin ve çocuklarınındır" denilerek yapılandır. Fakat: Yaşadığın müddetçe bu mal senindir" denildiğinde, o mal sahibine döner. hibât 23.

3558-) Câbir (radıyallahü anh)'den rivâyet edildiğine göre; Hazret-i Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: yapmayınız, Rukbâ: Bir kimsenin, başka birine: Şu evimi oturman için sana veriyorum. Eğer ben senden evvel ölürsem ev senin, sen evvel ölürsen ev benim" diyerek bir malını vermesidir. Bundan sonra gelecek olan babın hadisleri bu konudadır. Orada daha geniş İzahat verilecektir. Hadis, umrâ ve rukbâyı menetmektedir. Bu men, yasaklama manasında değil, " rukbâ ve umrâ yoluyla mal vermeniz doğru değildir, bu malın zayiine sebeptir" demektir. Ama yapılırsa sahihtir. hadisin, umrâ ve rukbâya cevaz veren hadislerden evvel varid olup, onlarla neshedilmiş olması da muhtemeldir. hadisin manasında değişik bir mütalaada bulunmuştur. Şöyle ki: Sonradan geri almak ümidi ile rukbâ veya umrâ yoluyla mal vermeyiniz. Çünkü o mal, verildiği kimse ölünce size geri dönmez, onun vârislerine İntikal eder." anlayışa göre; rukbâ da umrâ hükmündedir. Umrâda mal, kendisine mal verilen kişinin vârislerine geçtiği gibi, rukbâda da, rukbâ yapılanın vârislerine geçer. Ancak konu ihtilaflıdır. Meselâ, İmam A'zam'a göre rukbâ ariyet hükmündedir. Bundan sonraki babda konu izah edilecektir. umrâ yapmayınız. Her kime rukbâ veya umrâ yolırile bir şey verilirse o vârislerine aittir." rukbâ 1.

3559-) Câbir b. Abdillah (radıyallahü anh) şöyle demiştir: bir kadına oğlu bir hurma bahçesi vermişti. Kadın öldü. Oğlu: ben hayatı müddetince vermiştim, dedi. Oğlanın kardeşleri de vardı. hakkında Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şöyle hüküm verdi: O bahçe, hayatında da ölümünde de kadına aittir." Ben bahçeyi ona sadaka olarak vermiştim, dedi. (sallallahü aleyhi ve sellem): Bu (tasadduk) sana daha uzaktır, (sadakadan dönmen, hibeden dönmenden daha uzaktır)." buyurdu.