Riya Ve Şöhret İçin Çarpışan Kimsenin Cehennemi Hak Edeceği Bâbı ile İlgili Hadisler

5032-) Bize Yahya b. Habîb el-Hârisî rivâyet etti. ki): Bize Hâlid b. Haris rivâyet etti. ki): Bize İbnü Cüreye rivâyet etti. ki): Bana Yûnus b. Yusuf, Süleyman b. Yesâr'dan rivâyet etti. (Şöyle dedi): Halk Ebû Hüreyre'nin yanından dağıldılar. Bunun üzerine Şamlıların Nâtil'i ona şunu söyledi: Yâ şeyh! Bize Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’den işittiğin bir hadîs söyleî Ebû Hüreyre: Peki! Dedi. Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i şöyle buyururken işittim: gününde insanların, üzerine ilk hüküm verilecek olanı şehîd edilen bir adamdır. Bu adam getirilerek ona Allah nî'metlerini ta'rîf edecek, o da onları tanıyacaktır. Bu ni'metler hakkında ne yaptın? diye soracak; şehid: Senin uğrunda çarpıştım. Nihayet şehîd edildim! Diyecektir. Hak Teâlâ: Yalan söyledin! Lâkin sen cesur denilmek için çarpıştın. Gerçekten denildi de! Buyuracak. Sonra onun hakkında emir verecek ye yüz üstü sürüklenecek, nihayet cehenneme atılacaktır. de ilmi öğrenip öğreten ve Kur'ânı okuyan bir adamdır. Bu da getirilerek kendisine ni'metlerinî ta'rîf edecek, o da onları tanıyacaktır. Bunlar hakkında ne yaptın? Diye soracak. O adam: İlmi öğrendim ve öğrettim. Senin rizân İçin Kur'ânı da okudum! Diyecek. Teâlâ: Yalan söyledin! Lâkin sen ilmi âlim denilsin diye öğrendin; Kur'ânı da o kaari'dir denilsin diye okudun; gerçekten denildi de! Buyuracak. onun hakkında emir verecek ve yüzü üstü sürüklenecek; nihayet cehenneme atılacaktır. de Allah'm, yakasını genişlettiği ve kendisine malın her çeşidinden verdiği adamdır. Bu da getirilerek ona ni'metlerini ta'rîf edecek; o da onları tanıyacaktır. Bunlar hakkında ne yaptın? Diye soracak. O adam: Uğrunda mal sarf edilmesini dilediğin hiç bir yol bırakmadım. Mutlaka senin için sarfettim! Diyecek. Teâlâ Hazretleri: Yalan söyledîn! Lâkin sen, o cömerttir desinler diye yaptın. Gerçekten denildi de! Buyuracak. Sonra onun hakkında emir verecek ve yüzü üstü sürüklenecek. Sonra cehenneme atılacaktır.»

5033-) Bu hadîsi bize Alî b. Haşrem de rivâyet etti. ki): Bize Haccâc (yânı İbn Muhammed), İbn Cüreyc'den naklen haber verdi. ki): Bana Yûnus b. Yusuf, Süleyman b. Yesâr'dan rivâyet etti. ki): Halk Ebû Hureyre'nin yanından dağıldı da Nâtil-i Şâmî ona şunu söyledi... Ve-hadîsi Hâlid b. Hâlis hadîsi gibi hikâye etmiştir. hakkında «Hayâtü'l-Kulûb» adlı eserde şöyle denilmektedir: «Riyanın hakikati ibâdetlerle ve hayırlı işlerle İnsanların kalplerinde mevki sahibi olmak istemektir. Riya kalp fiillerinin en çirkinlerindendir. Bu fiil, ibâdetlerde Allahla alay etmek olur!» zıddı ihlâs'ür. İhlâs: her türlü gösterimden hâli olarak Allah'ın rizâsmı kasdetmektir. «Şerhu’l-Eşbâh» şerhinde Hamevî şunları söylüyor: seninle Rabbin arasında bir sirrdır. Ona melek muttali' olamaz ki yazsın! Şeytan vâkıf olamaz ki, şaşırtsın! Hevâ heves yol bulamaz ki yanıltsın!» büyükler: «İhlâsh kimse, amelinden dolayı medhedilmeyi sevmeyendir!» demişlerdir. şerîf, riyârun şiddetle haram olduğuna, cezasının dahi pek şiddetli olacağına delâlet etmekte ve bütün amellerde ihlâsa samimiyete teşvikte bulunmaktadır. Yine bu hadîsden anlaşılıyor ki, cihâdın faziletini bildiren umumi hadîslerden murâd: cihadı ihlâsla yapanlardır. öğreten ulemanın, hayrat yapan zenginlerin hâil de böyledir.