Yalanın Çirkinliği, Doğruluğun Güzelliği Ve Fazileti Bâbı ile İlgili Hadisler

6803-) Bize Züheyr b. Harb ile Osman b. Ebî Şeybe ve Ishâk rivâyet ettiler. İsbâk: Ahberanâ; ötekiler: Haddesenâ tâbirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize Cerîr, Mansûr'dan, o da Ebû Vâil’den, o da Atdullah'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'. doğruluk hayra, hayır da cennete götürür. Kişi doğru söyleye söyleye nihayet doğrucu yazılır. Yalancılık sapıklığa götürür. Şüphesiz sapıklık da cehenneme götürür. Kişi yalan söyleye söyleye nihayet yalancı yazılır.» buyurdular.

6804-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Hennad b. Seriy rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Ebû’l-Ahvâs, Mansûr'dan, o da Ebû Vâil'den, o da Abdullah b. Mesûd'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) doğruluk hayırdır. Hayır da cennete götürür. Kul doğruluğu araya araya nihayet Allah ındinde doğrucu yazılır. Yalancılık da sapıklıktır. Şüphesiz sapıklık cehenneme götürür. Kul yalancılığı araya araya nihayet yazılır.» buyurdular. Ebî Şeybe kendi rivâyetinde: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den nakjen» dedi.

6805-) Bize Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr rivâyet etti. ki): Bize Ebû Muâviye ile Veki' rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize A'meş rivâyet etti. H. Ebû Küreyb de rivâyet etti. ki) ; Bize Ebû Muâviye rivâyet etti. ki): Bize A'meş, Şakîk'den, o da Abdullah'dan naklen rivâyet etti. Şöyle dt-niş: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): iltizam edin! Çünkü doğruluk hayra götürür. Hayır da cennete götürür. Kişi doğru söyleyip, doğruluğu araştıra araştıra nihayet Allah ındinde doğrucu yazılır. Yatandan sakının! Çünkü yalan sapıklığa götürür. Şüphesiz sapıklık da cehenneme götürür. Kişi yalan söyleyip, yalanı araştıra araştıra nihayet Allah ındinde yalancı yazılır.» buyurdular.

6806-) Bize Mincâb b. Haris Et-Temîmî rivâyet etti. ki): Bize İbn Müshîr haber verdi. H. İshâk b. İbrahim el-Hanzalî de rivâyet etti. ki): Bize İsâ b. Yûnus haber verdi. Her iki râvi A'meş'den bu isnadla rivâyette bulunmuşlardır. İsa'nın hadîsinde: araştırır ve yalancılığı araştırır.» cümlelerim anmamıştır. İbn Müshir'in hadîsinde ise: Allah onu yazar...» cümlesi vardır. hadîsi Buhârî «Kitâbu'l-Edeb»'de tahric etmiştir. Hâlis amel-i sâlih demektir. Bu kelime bütün hayırlara şâmil cem'iyetli bir isimdir. Bazıları birrden murad cennet olduğunu söylemişlerdir. Doğruluktan ayrılmaktır. Günahlara dalmak mânâsına geldiğini söyleyenler de vardır. Bu kelime de bütün serlere şâmildir. Ve birrin zıddıdir. Kişinin doğrucu veya yalancı yazılmasından murad hüküm verilmesi ve kullara bildirilmesidir. şerif doğruluğu araştırmaya yani daima doğru söylemeye teşvik etmekte; yalancılıktan ve bu hususta müsamaha göstermekten sakındırmaktadır. Çünkü yalan hususunda müsamaha gösteren yavaş yavaş yalana alışır ve nihayet yalan söylemeyi âdet haline getirir. Ve yalancı damgasını alır. Doğru söylemeyi âdet edinen de Allahü teâla nezdinde doğrucu diye tescil edilir.