Yol Üstüne Oturmanın Haklarından Biri Selam Almak Olması Bâbı ile İlgili Hadisler

5773-) Bize Ebû Bekir b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Affân rivâyet etti. ki): Bize Abdül-Vahid b. Ziyad rivâyet etti, ki): Bize Osman b. Hakim, İshâk b. Abdillah b. Ebî Talha'dan, o da babasından naklen rivâyet etti. ki): Ebû Talha şunları söyledi: Bİz avlu içlerinde oturup konuşuyorduk, derken Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) gelerek başımızda durdu ve: ne oluyor ki, yollarda oturuyorsunuz. Yollarda oturmaktan kaçının!» buyurdular. Biz ancak zararsız şeyler için oturduk müzakere ediyor ve konuşuyoruz, dedik. bırakmıyacaksanız hakkını bâri verin! (Onun hakkı) Gözü yummak, selâmı almak ve güzel sözdür.» buyurdular.

5774-) Bize Süveyd b. Saîd rivâyet etti. ki): Bize Hafs b. Meysera, Zeyd b. Eslem'den, o da Atâ' b. Yesâr'dan, o da Ebû Saîd-i Hudrî'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen rivâyet etti: oturmaktan sakının!» buyurmuşlar. Ashâb: Ya Resûlallah! Oturmaktan başka çaremiz yoktur. Biz oralarda konuşuyoruz, demişler. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): başka bir şey yapmıyacaksamz, yolun hakkını bari verin!» buyurmuşlar. Ashab: Onun hakkı nedir? diye sormuşlar: yummak, ezayı def etmek, selâmı almak, iyiliği emir ve kötülüğü yasak etmektir.» buyurmuşlar.

5775-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Bize Abdü’l-Aziz b. Muhammed El-Medenî rivâyet etti. H. Muhammed b. Râfi' de rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebî Füdeyk, Hişam'dan (yani İbn Sa'd'dan) rivâyet etti. Her iki râvi Zeyd b. Eslem'den bu İsnadla rivâyette bulunmuşlardır. hadîsin şerhi evvelce 2121 numaralı hadîste görülmüştü. Maksat yol üstlerine oturarak muhabbet etmekten vaz geçirmektir. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bunun sebebine de işaret buyurmuştur. Yol üstünde oturup muhabbet etmek çok defa fitneye ve günaha girmeye sebep olur. Oturanlar yoldan geçen kadınlara bakabilir ve onlar hakkında kötülükler düşünebilirler. Sair yoldan geçenleri tahkir veya gıybet edebilirler. Bazen selâm almayı ve emri bil ma'rufa ihmal edebilirler: İşte oralarda oturmak bu gibi şeylerden dolayı yasak edilmiştir. Mutlaka oturmadan olmayacaksa yolun hakkını vermek gerekecektir. Ö da gözü yummak, selâmı almak ve güzel sözdür. Gözü yummaktan maksat harama bakmamaktır. Bugün maalesef ekseriyetle cadde üzerlerinde bulunan kahvelere oturup güzel kadın gözetmek moda haline gelmiştir. Bu maksatla caddelerde, sokaklarda, pazar yerlerinde dolaşanlar sayısızdır. Gerçi kadınların da beğenilmek maksadiyle süslenip püslenip sokaklara çıkmaları moda olmuşsa da, her iki cinsin müslüman olanları unutmamalıdırlar ki, bu yaptıkları haramdır. Günah, hem de büyük günahtır. Çünkü devamlıdır. Güzel sözden maksat din ve dünyaya ait faydalı şeyler konuşmaktır. Bu gibi yerlerde zem, gıybet, koğuculuk ve yalan pek geçer akçe olduğu için bunlardan sakınmalıdır. Yollarda oturanların geçenlere yol göstermesi, onların selâmını alarak kendileriyle terbiye ve nezâket dairesinde konuşmaları dahi güzel sözde dahildir.