Bab ile İlgili Hadisler

4048-) Urve şöyle demiştir: ez-Zubeyr ibnu'l-Avvâm (radıyallahü anh) şöyle dedi: Bedir günü ben, Ubeyde ibn Saîd ibn Âs'a kavuştum. O baştan ayağa kadar zırhlanmış ve silâhlanmıştı. Onun yalnız iki gözü görünüyordu. Ona Ebû Zâti'l-Keriş künyesi verilirdi. O bana: Ben Ebû Zâti'l-Keriş'im! diye meydan okudu. de nemen harbemle ona saldırdım ve harbemi onun gözünün içine soktum, Ubeyde hemen öldü. ibn Urve dedi ki: Bana ez-Zubeyr'in şöyle dediği haber verildi: Yemîn olsun ben ayağımı onun -üstüne koydum. Sonra harbemi olanca kuvvetimle çekip çıkardım. Fakat harbemin iki tarafı eğrilmişti. ibnu'z-Zubeyr dedi ki: (Bu harbe kıymetli bir harb hâtırası olduğu için) sonra onu Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ez-Zubeyr'den ariyet olarak istedi; Zubeyr de O'na verdi. Rasûlüllah vefat ettiğinde, Zubeyr onu geri aldı. Sonra o harbeyi Ebû Bekr istedi, Zubeyr ona da verdi. Ebû Bekr vefat edince Zubeyr onu tekrar geri aldı. Bu defa o harbeyi Omer istedi, Zubeyr ona da verdi. Omer vefat edince, onu yine kendisi aldı. Sonra o harbeyi Usmân istedi; Zubeyr ona da verdi. Usmân şehîd edilence harbe, Alî'ye ve sonra oğullarına geçti. Abdullah ibnu'z-Zubeyr onu Alî'nin çocuklarından isteyip aldı ve Abdullah ibnu'z-Zubeyr öldürülünceye kadar onun yanında bulunmuştur.

4049-) ez-Zuhrî şöyle dedi: Bana Ebû İdrîs Âizu'llah ibnu Abdillah şöyle haber verdi: Bedir'de hazır bulunmuş olan Ubâdetu'bnu's-Sâmit: Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Akabe'de bize: " (...şartları üzerine) bana bey'at ediniz" buyurdu, demiştir.

4050-) Bana Urvetu'bnu'z-Zubeyr, Peygamber'in zeycesi Âişe (r.anha)'den haber verdi ki(o şöyle demiştir): Ebû Huzeyfe -ki bu Ebu Huzeyfe Rasûlüllah ile beraber Bedir gazvesinde hazır bulunan kimselerden idi- Salim ibn Ma'kıl'ı oğul edinmiş ve aynı zamanda Salim'e, kardeşi Velîd ibn Utbe ibn Rabîa'nın kızı Hind'i nikah etmişti. Halbuki Salim, Ensâr'dan Subeyte kadının kölesi idi. Nitekim Rasulullah da Zeyd ibn Hârise'yi oğul edinmişti. Câhiliyet zamanında bir kimse birisini evlâd edinirse, insanlar o evlâdlık edinilen kimseyi, evlâdlık alanın adiyle çağırır ve o evlâdlık, o kimsenin mirasına da vâris olurdu. Bu töre Yüce Allah:"..Evlâdlıklarınızı da öz oğullarınız gibi tanımadı. Bu sizin ağızlarınızdaki lâfınızdır. Allah hakkı söyler ve O, doğru yolu gösterir. Onları babalarına nisbetle çağırın. Bu, Allah indinde daha doğrudur. Eğer babalarını bilmiyorsanız, o hâlde dînde kardeşleriniz olmakla beraber dostlarınızdırlar. Hatâ ettiklerinizde ise üstünüze vebal yoktur. Fakat kalblerinizin kasdettiğinde vebal vardır. Allah çok mağfiret edici, çok merhamet eyleyicidir" (el-Ahzâb: 4-5) âyetlerini indirinceye kadar devam etti. üzerine Kureyşli, sonra Âmirî olan Süheyl ibn Amr'ın kızı Sehle(ki Ebû Huzeyfe'nin öbür karısı ve Subeyte'nin de ortağıdır) Peygamber'e geldi... Ve hadîsi bu suretle zikretti.

4051-) Muavviz kızı Rubeyyı' (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Ben gelin olduğum günün kuşluk vaktinde Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) benim evlenme törenime geldi de, senin benim yanıma oturuşun gibi benim döşeğimin üzerine oturdu. O sırada birtakım kızcağızlar deff çalıyorlar ve babalarımızdan Bedir gazasında şehîd olanların güzel vasıflarını zikrediyorlardı. Nihayet bu kızlardan birisi: İçimizde birPeygamber vardır ki, O, yarın ne olacağını bilir! dedi. üzerine Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): "Kızım böyle söyleme; evvelce söylemekte olduğun sözleri söyle!" buyurdu.

4052-) İbn Abbâs radıyallahü anhüma şöyle demiştir: Bana Rasülullah'ın sahibi olan Ebû Talha(radıyallahü anh) haber verdi -ki, bu Ebû Talha, Rasülullah'ın beraberinde Bedir'de hazır bulunmuştur- Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): "İçinde köpek ve suret bulunan hiçbir eve melekler girmez" buyurmuştur. Abbâs: Rasûlüllah, içlerinde ruhlar bulunan canlı timsâllerini, heykellerini kasdediyor, demiştir.

4053-) Bize Abdan tahdîs etti: Bize Abdullah ibnu'l-Mubârek haber verdi: Bize Yûnus ibn Yezîd haber verdi. H ve yine bize Ahmed ibn Salih tahdîs etti. Bize Anbese ibn Hâlid tahdîs etti. Bize amcam Yûnus ibn Yezîd, ez-Zuhrî'den tahdîs etti ki, ez-Zuhrî şöyle demiştir: Bize Alî ibnu'l-Hüseyin haber verdi; ona da babası Hüseyin ibn Alî aleyhimu's-selâm şöyle haber vermiştir: Babası Alî ibn Ebî Tâlib şöyle demiştir: Bedir günündeki ganîmetten benim nasîbim olarak yaşı kemâle ermiş bir devem vardı. Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem) de o gün Allah'ın kendisine fey' olarak verdiği ganimetlerden olan "Beşte bir"den, bana başka bir deve daha vermişti. Ben Peygamber'in kızı Fâtıma aleyha's-selâm ile evlenmek istediğim zaman Kaynukaa oğulları'ndan kuyumcu bir adamla, benimle beraber gelmesi ve ızhır otu getirmemiz üzerine va'dleştim. Ben o ızhır otunu kuyumculara satmak ve bedeli ile düğün aşı hususunda yardım sağlamamızı istedim. Ben yaşları kemâle ermiş iki devem için deve semerleri, büyük çuvallar ve ipler topladığım sırada, bu iki devem de Ensâr'dan bir adamın odası yanında ıhtırılmışlardı. Nihayet ben topladığım şeyleri topladım. Tam bu sırada develerimle karşılaştım ki, hörgüçleri kesilmiş, böğürleri yarılıp ciğerlerinden alınmış! Bu manzarayı gördüğüm zaman gözlerime mâlik olamadım (ağladım). Bu işi kim yaptı? dedim. Oradakiler şöyle dediler: Bu işi Hamza ibnu Abdilmuttalib yaptı, kendisi şu evin içinde, Ensâr'dan içki içmekte olan bir topluluktadır, yanında şarkıcı bir kadın ve arkadaşları vardır. O şarkıcı kadın, şarkısında "Elâ yâ Hamzu li'ş-şurufi'n-nivâi (= Ey Hamza, semiz develere bak!)" deyince Hamza hemen kılıca sıçradı, iki devenin hörgüçlerini kesti, böğürlerini yarıp ciğerlerinden birer parça aldı(gitti). devamla dedi ki: Bunun üzerine ben gittim, nihayet Peygamber'in huzuruna girdim. Yanında Zeyd ibn Harise vardı. Peygamber benim karşılaştığım şeyi bildi de: var?" diye sordu. de: Yâ Rasûlallah, bu gün gibi (çirkin ve kötü gün) görmedim: Hamza benim iki dişi deveme düşmanlık (yani zulm) etti: İkisinin de hörgüçlerini kesti, böğürlerini yardı. İşte o şimdi şu evin içindedir, beraberinde şarâb içmekte olan bir topluluk vardır, dedim. hemen ridâsını (üst elbisesini) isteyip giyindi. Sonra yürüyüp gitti. Ben, Zeyd ibn Harise ile beraber kendisinin ardından gittim. Nihayet Hamza'nın içinde bulunduğu eve geldi. Yanına girmeye izin istedi, kendisine izin verildi. Yanına girince Peygamber, yaptığı iş hakkında Hamza'yı kınamaya başladı. Bir gördü ki, Hamza iki yüzü kıpkırmızı bir sarhoş! Hamza, Peygamber'e baktı. Sonra bakışım yükseltti. Akabinde dizlerine baktı. Sonra bakışını yükseltti ve yüzüne baktı. Sonra Hamza: Siz babam(Abdulmuttalib)ın köleleri değil misiniz? dedi. onun sarhoş olduğunu bildi. Rasûhıllah (onun şuursuzluğundan sakınarak) iki topuğu üzerinde arka arkaya çekildi, odadan dışarı çıktı, bk de O'nunla beraber dışarı çıktık.

4054-)  Bize Sufyân ibn Uyeyne haber verip şöyle dedi: Bu hadîsi Abdurrahmân ibnu'l-Isbahânî bizim için rivayetinin sonuna ulaştırdı -yahut ma'nâ şöyledir: Bu hadîsi bize Abdurrahmân ibnu’l-Isbahânî yazılı olarak gönderdi-. Kendisi bunu Abdullah ibnu Ma'kıl el-Muzenî'den işitmiştir: Alî ibn Ebî Tâlib(radıyallahü anh), Sehl ibn Huneyf in cenaze namazını (beş tekbîrle) kıldırdı da: Çünkü bu zât Bedir'de hazır bulundu, dedi.

4055-) ez-Zuhrî şöyle demiştir: Bana Abdullah'ın oğlu Salim haber verdi ki, kendisi, babası Abdullah ibn Omer (radıyallahü anh) 'den şöyle tahdîs ederken işitmiştir: Omer ibnu'l-Hattâb, kızı Hafsa, Huneys ibn Huzâfe es-Sehmî'den dul kaldığı zaman -ki bu Huneys, Rasûlüllah'ın sahâbîlerinden idi; Bedir'de hazır bulunmuş ve (yaralanıp) Medîne'de vefat etmiş idi- şöyle dedi: Ben Usmân ibn Affân'a kavuştum da ona Hafsa'yı (almasını) teklîf ettim ve: Ey Usmân! İstersen Omer'in kızı Hafsa'yı sana nikâh edeyim, dedim. Bu işimi bir düşüneyim, dedi. geceler bekledim. Sonra kavuştuğumda Usmân bana: Bana şu günümde evlenmemek fikri belirdi, dedi. Omer dedi ki: Sonra Ebû Bekr'e kavuştum. Ona da: İstersen Omer'in kızı Hafsa'yı sana nikâh edeyim, dedim. Ebû Bekr sustu ve bana hiçbir cevâb vermedi. Ben de ona, Usmân'a öfkelendiğimden daha şiddetli bir öfkeyle öfkelendim. (Usmân bir cevâb vermiş ve özür beyân etmişti.) Birkaç geceler bekledim. Sonra Hafsa'yı Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) istedi. Ben de Hafsa'yı Rasûlüllah'a nikâh ettim. Bu arada Ebû Bekr bana kavuştu da şöyle deyip özür beyân etti: Omer!) Sen Hafsa'yı bana teklîf edip de sana bir cevâb vermediğim zaman belki sen bana darılmışsındır? de: Evet, sana öfkelendim, dedim. üzerine Ebû Bekr şöyle dedi: Şu muhakkak ki, senin teklîfine cevâb vermekten beni birşey men' etmedi. Ancak şu var ki, ben Rasûlüllah'ın Hafsa'yı almak İstediğini bana söylediğini iyi biliyordum da Rasûlüllah'ın sırrını açıklayıp duyurmak istemiyordum. Şayet Rasûlüllah, Hafsa hakkındaki düşüncesini bıraksaydı, onu muhakkak ben kabul ederdim.

4056-) Bize Şu'be ibnu'l-Haccâc, Adiyy ibn Ebân'dan; o da Abdullah ibn Yezîd'den tahdîs etti. O da Ebû Mes'ûd el-Bedrî'den işitti ki, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem):"Kişinin kendi ailesi ferdleri üzerine yaptığı harcaması (kendisi lehine) bir sadakadır" buyurmuştur.

4057-)  (Zuhrî şöyle demiştir:) Ben Urvetu'bnu'z-Zubeyr'den işittim; o, Omer ibn Abdilazîz'e emirliği zamanında şöyle tahdîs ediyordu: el-Mugîre ibn Şu'be, Muâviye tarafından Küfe emîri iken ikindi namazını geri bırakmış, yanına Bedir'de hazır bulunmuş olup Zeyd ibn Hasen (ibn Alî ibn Ebî Tâlib)'in dedesi olan Ebû Mes'ûd Ukbe-tu'bnu Amr el-Ensârî girmiş ve ona hitaben şunları söylemiştir : Mugîre!) Kesin olarak bilmişsindir ki, Cibril inip namazı kıldı, Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem) da(ardında sırayla) beş vakit namazı kıldı. Sonra Cibril: "İşte bunlarla emrolundun" dedi. dedi ki: Beşîr ibnu Ebî Mes'ûd, babası Ebû Mes'ûd Ukbe'den işte böyle tahdîs ederdi.

4058-) Ebû Mes'ûd el-Bedrî (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem): "el-Bakara Sûresi'nin sonundan iki âyet vardır kis onları her kim bir gecede okursa, bu iki âyet ona yetişir" buyurdu. Abdurrahmân şöyle demiştir: Ben Ebû Mes'ûd'a, kendisi Beyt'i tavaf ederken kavuştum da bu hadîsi ona sordum. Kendisi bana bu hadîsi(Alkame'nin bana tahdîs ettiği gibi) tahdîs etti.

4059-) İbn Şihâb şöyle demiştir: Bana Mahmûd ibnu'r-Rabî' haber verdi ki, Peygamber'in sahâbîlerinden ve Ensâr'ın Bedir'de hazır bulunanlarından olan Itbân ibn Mâlik, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'a geldi.

4060-) İbn Şihâb şöyle demiştir: Sonra ben Husayn ibnu Muhammed'e -ki bu zât Salim oğulları'ndan biri ve onların hayırlılarındandır- Mahmûd ibnu'r-Rabî'in Itbân ibn Mâlik'ten rivayet ettiği hadîsi sordum da, o hadîsi böylece doğruladı .

4061-) ez-Zuhrî şöyle demiştir: Bana Abdullah ibnu Âmir ibn Rabîa -ki bu zât Adiyy oğulları'nın en büyüğü idi ve babası Âmir, Bedir'de Peygamber'in beraberinde hazır bulunmuştu- şöyle haber verdi: Omer ibnu'l-Hattâb (Usmân ibn Maz'ûn'un kardeşi olan) Kudâme ibn Maz'ûn'u Bahreyn üzerine vâlî olarak ta'yîn etmiştir. Bu Kudâme de Bedir'de hazır bulunmuştu. Kudâme, Abdullah ibn Omer ile kızkardeşi Hafsa'nın -Allah onlardan razı olsun- dayılarıdır.

4062-) Zuhrî'ye de Salim ibn Abdillah haber verip şöyle demiştir: Râfi' ibnu Hadîc, Abdullah ibn Omer'e, iki amcasının (Zuheyr ile Muzahhir'in) Bedir'de hazır bulunduklarını haber vermiştir. Bu ikisi(yani Zuheyr ile Muzahhir), Râfi' ibn Hadîc'e:Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) tarlaları kiraya vermekten nehyetti, diye haber vermişlerdir. ez-Zuhrî şöyle dedi: Ben Sâlim'e: Sen tarlaları kiraya veriyor musun? diye sordum. O da: Evet veriyorum. Şübhesiz Râfi' kendi aleyhine sözü çoğaltmıştır, dedi.

4063-) Husayn ibn Abdirrahmân şöyle demiştir: Ben Abdullah ibn Şeddâd ibni’l-Hâdi el-Leysî'den işittim. O şöyle dedi: Ben Rifâatu'bnu Râfi' el-Ensârî'yi gördüm, o Bedir'de hazır bulunmuştur.

4064-) el-Mısver ibnu Mahrame şöyle haber vermiştir: Ensâr'dan Amr ibnu Avf -ki bu zât Âmir ibn Lueyy oğullarının yemînli dostu idi ve Bedir'de hazır bulunmuştu- şöyle demiştir: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem) harb etmeksizin Bahreyn ahâlîsiyle bir barış anlaşması yapmış ve Bahreynliler üzerine el-Alâ ibnu'l-Hadramî'yi emîr ta'yîn eylemişti. Tahsil olunan cizye mallarını getirmek üzere de bilâhare Rasûlüllah, Ebû Ubeyde ibnu'l-Cerrâh'ı Bahreyn'e gönderdi. Ebû Ubeyde, cizye mallarını alarak Bahreyn'den Medine'ye geldiğinde Ensâr, Ebû Ubeyde'nin gelişini işittiler. Sahâbîler bu sırada Peygamber'in beraberinde sabah namazı kılıyorlardı. Peygamber namazı bitirince sahâbîler hemen Ebû Ubeyde'ye karşı çıktılar. Rasûlüllah, sahâbîleri bu hâlde görünce gülümsedi de, sonra onlara: "Öyle sanıyorum ki, siz, Ebû Ubeyde'nin bir haylî şeyler getirdiğini duydunuz?" buyurdu. da: Evet yâ Rasûlallah! dediler. Bunun üzerine Rasûlüllah: "Sevininiz ve sizi sevindirecek ni'mnetleri (bundan böyle her zaman) umunuz! Vallahi (bundan sonra) sizin üzerinize fakirlik ve ihtiyâçtan korkmam. Fakat ben sizin üzerinize, sizden önceki ümmetlerin önüne dünyâ ni'metlerinin yayıldığı gibi, sizin önünüze de yayılması, onların o ni'metlerde birbirlerine hasedleşip nefsâniyet yarışına giriştikleri gibi, sizin de birbirinizle nefsâniyet yarışına düşmeniz ve bu nefsâniyet yarışının da onları helâk ettiği gibi, sizleri de helâk etmesinden korkarım" buyurdu.

4065-) Nâfi'den (o, şöyle demiştir): Abdullah ibnu Omer (radıyallahü anh) bütün yılanları öldürür idi.

4066-) Nihayet Ebû Lubâbe el-Bedrî, kendisine: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) evlerdeki (beyaz yahut ince yahut küçük ve zehirsiz) yılanları öldürmekten nehyetti hadîsini söyleyince, onları öldürmekten kendini tuttu.

4067-) İbnu Şihâb şöyle demiştir: Bize Enes ibn Mâlik şöyle tahdîs etti: Ensâr'dan birtakım adamlar Rasûlüllah'tan izin istediler de: Bize izin ver de kızkardeşimizin oğlu Abbâs için, onun fidyesini terkedelim, dediler. Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Onun fidyesinden bir dirhemi dahî terketmeyiniz" buyurdu.

4068-) Kindeli Mıkdâd ibn Amr, Zuhre oğulları'nın andlaşmış dostu ve Bedir'de Rasülullah'ın beraberinde hazır bulunmuş bir zâttır. İşte bu Mıkdâd, Rasûlüllah'a hitaben: Şöyle bir mes'ele hakkında ne dersin: Ben kâfirlerden bir kişi ile karşılaşıp vuruşsam da o benim iki elimden birisini kılıcıyla vurup koparsa, sonra benden kaçıp bir ağaca sığınsa da: Ben Allah için müslümân oldum (La ilahe ille’llâh) dese, ben onu tevhîd kelimesini söyledikten sonra öldürebilir miyim yâ Rasûlallah? dedi. da: "Hayır onu öldürme" buyurdu. Bunun üzerine Mıkdâd: Yâ Rasûlallah! O benim iki elimden birisini kesti, kopardı da, tevhîd kelimesini elimi kopardıktan sonra söyledi, dedi. üzerine Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): "Sakın onu öldürme! Eğer öldürürsen, o senin onu öldürmezden evvelki vaziyelindedir. Sen de onun söylediği tevhîd kelimesini söylemesinden evvelki vaziyetindesin (çünkü kanın kısas ile mübâh olmuştur)" buyurdu.

4069-) Bize Enes (radıyallahü anh) tahdîs edip şöyle dedi: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem) Bedir günü: "Ebû Cehl ne yaptı? Kim bakıp anlar?" buyurdu. Bunun üzerine İbnu Mes'ûd gitti ve Ebû Cehl'i, Afra kadının iki oğlu(Muâz ve Muavviz) onu vurmuşlar da nihayet soğumuş (yani ölmek üzere iken) buldu. İbn Mes'ûd: Sen misin yâ Ebâ Cehl! dedi. İbnu Uleyye dedi ki: Süleyman ibn Tarhân: Enes o sözü işte böyle söyledi, dedi İbn Mes'ûd: Sen misin yâ Ebâ Cehl (vuruldun mu)? dedi. Ebû Cehl, İbn Mes'ûd'a: Sizin öldürdüğünüz kişinin fevkinde bir kimse var mıdır? dedi. Râvî Süleyman ibn Tarhân geçen senedle: Yâhud Ebû Cehl: Kendi kavminin öldürdüğü kişinin fevkinde bir kimse var mıdır? dedi. dedi ki: Ebû Mıclez de şöyle dedi: Ebû Cehl, İbn Mes'ûd'a hitaben: Keşke beni zirâatçilerden başkası öldürseydi, dedi.

4070-) Ubeydullah ibn Abdillah'tan (o, şöyle demiştir): Bana İbnu Abbâs, Omer (radıyallahü anh) 'den şöyle tahdîs etti: Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem) vefat ettiği zaman ben Ebû Bekr'e (Ebû Ubeyde'yi kasdederek): Bizimle Ensâr kardeşlerimizin yanına yürü! dedim. Ensâr'dan Bedir'de hazır bulunmuş olan iki sâlih kimseye kavuştuk. Ben bu kavuşmayı Urvetu'bnu'z-Zubeyr'e tahdîs ettim. O: Bu iki kişi Uveym ibnu Sâide ile Ma'n ibnu Adiyy'dir, dedi.

4071-) Bize İshâk ibn İbrâhîm tahdîs etti. O, Muhammed ibn Fudayl'den; o da İsmâîl ibn Ebî Hâlid'den; o da Kays ibn Ebî Hâzım'-dan (şöyle dediğini) işitmiştir: "Bedir'de hazır bulunanların(her birine verilen) mal atiyyesi(yıllık) beşbin beşbin idi". Omer(halifeliği zamanında): Ben Bedir'de hazır bulunanlara elbette onlardan sonra gelenler üzerinde fazla atıyye vereceğim, demiştir.

4072-) Bize Ma'mer, ez-Zuhrî'den; o da Muhammed ibn Cubeyr ibn Mut'ım'den haber verdi ki, babası Mut'ım ibn Adiyy: Ben bir akşam namazında Peygamber'in Tûr Sûresi'ni okuduğunu işittim. İşte bu, îmânın kalbimde sabit oluşunun evvelidir, demiştir.

4073-) Yine ez-Zuhrî'den; o da Muhammed ibn Cubeyr'den; o da babası Mut'ım'den: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Bedir esirleri hakkında: "Eğer Mut Um ibn Adiyy sağ olsaydı, sonra şu kokmuş cifeler hususunda şefaat edip benimle konuşsaydı, hiç şübhesiz ben bunları Mut'ım'e (diri diri ve kurtuluş fidyesi olmaksızın) bağışlardım" buyurmuştur.

4074-) Ve yine el-Leys ibn Sa'd da Yahya ibn Saîd'den; o da Saîd ibnu'l-Müseyyeb'den söyledi ki, o (Usmân'ın öldürülmesini kasdederek): Birinci fitne vukû'a geldi de Bedir sahâbîlerinden kimseyi bırakmadı. Sonra ikinci fitne, yânı Harre vukû'a geldi. Hudeybiye sahâbîlerinden kimseyi bırakmadı. Sonra üçüncü fitne vukû'a geldi, o da insanlarda akıl ve kuvvet bırakmadı, demiştir.

4075-)  Yûnus ibn Yezîd tahdîs edip şöyle demiştir: Ben ez-Zuhrî'den işittim, şöyle dedi: Ben Urvetu'bnu'z-Zubeyr'den, Saîd ibnu'l Müseyyeb'den, Alkame ibn Vakkaas'tan, Ubeydullah ibn Abdillah'tan, Peygamber'in zevcesi Âişe (r.anha)'ye iftira edilmesi hadîsini işittim. Bunların hepsi bana o hadîsten bir parça tahdîs ettiler. Âişe Söyle demiştir: Ben, Ebû Ruhm'un kızı ve Mıstah'ın anası(Selmâ) ile haceti yerine getirme mahalline yönelip giderken, onun ayağı çarşafına takılıp düştü. Bunun üzerine Selmâ kadın: Mıstah helak olsun! diye oğluna beddua etti. Ben: Ne fena söyledin, Bedir'de hazır bulunan bir kişiye sövüyor musun? dedim... Âişe iftira hadîsinin tamâmını zikretti.

4076-) Bize Muhammed ibnu Fulayh ibn Süleyman, Mûsâ ibn Ukbe'den tahdîs etti ki, İbn Şihâb (Rasûlüllah'ın gazvelerini zikrettikten sonra): İşte bunlar Rasûlüllah'ın gazveleridir, demiş, akabinde Bedir'de öldürülenler hakkında Rasûlüllah'ın söylediği sözü şöyle zikretmiştir: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem) onların cesedlerini kuyuya atarken, onlara hitaben: "Sizler Rabbinizin va'dettiği şeyi gerçek buldunuz mu?" buyurdu. ibn Ukbe(geçen senedle) şöyle dedi: İbn Omer'in mevlâsı Nâfi' şöyle dedi: Abdullah ibn Omer şöyle dedi: Rasûlüllah'ın sahâbîlerinden bâzı insanlar: Yâ Rasûlallah! Ölmüş olan insanlara mı nida ediyorsun? dediler. da: "Sizler benim söylediğim sözleri onlardan daha iyi işitir değilsiniz" buyurdu. Abdillah el-Buhârî şöyle dedi: Kendisi için pay ayrılan Kureyşliler'den Bedir'de hazır bulunan kimselerin toplamı seksenbir kişidir. Urvetu'bnu'z-Zubeyr şöyle der idi: ez-Zubeyr: (Bedir'de hissen ve hükmen hazır bulunanların) payları taksim edilip ayrıldı. Bunlar Kureyş'ten yüz kişi idiler, dedi ve Allah en bilendir.

4077-) Buradaki senedle ez-Zubeyr ibnu'l-Avvâm (radıyallahü anh): Bedir günü Muhacirler için yüz pay ayrıldı, demiştir.

4101-) Câbir ibn Abdillah (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Şu "O zaman içinizden iki zümre za'f göstermişti..." (Âlu İmrân: 122) âyeti, biz Ensâr topluluğu hakkında, yani Hazrec'den Benû Selime ve Evs'ten Benû Harise toplulukları hakkında inmiştir. Ben, Yüce Allah "Halbuki onların yardımcısı Allah'tı" buyurup dururken, bu âyetin bu sebeble inmemiş olmasını arzu etmem.

4102-) Câbir (ibn Abdillah-radıyallahü anh) şöyle demiştir: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem) bana: "Yâ Câbir, nikâh ettin mi (yani evlendin mi)?” diye sordu. Ben: Evet evlendim, dedim. Rasûlüllah: "Ne ile evlendin; kızla mı yoksa dul ile mi?" diye sordu. Ben: Kız ile değil, fakat bir dul ile evlendim, dedim Rasûlüllah: "Seninle oynaşacak bakire bir kızla evlenseydin yâ!" buyurdu. de: Yâ Rasûlallah! Babam Uhud'da şehîd edildi. O geriye dokuz kız çocuğu bıraktı. Onlar benim dokuz tane kızkardeşierimdir. Ben onlara kendileri gibi bilgisiz, tecrübesiz bir kız getirmemi istemedim de onların saçlarını tarayacak ve onların işlerini görecek bir kadınla evlendim, dedim. Rasûlüllah: "Böyle bir kadın almakla isabet ettin, doğru yaptın" buyurdu.

4103-) eş-Şa'bî şöyle demiştir: Bana Câbir ibnu Abdillah (radıyallahü anh) tahdîs etti ki, babası Abdullah ibn Amr ibn Haram Uhud harbinde şehîd edilmiş ve arkasında büyükçe bir borç ile(evlenmemiş) altı tane kız çocuğu bırakmış. Nihayet hurma mahsûlünü kesme zamanı gelmiş. dedi ki: Ben Rasûlüllah'a geldim de: Rasûlallah) bilmektesin ki, babam Uhud günü şehîd edilmiş ve ardında çokça bir borç yükü bırakmıştır. Ben alacaklı olan kimselerin Seni görmelerini arzu ediyorum! dedim. aleyhi ve sellem): "Sen hurmalığına git ve her çeşit hurmayı bir tarafa yığ!" buyurdu. gidip hurmaları buyurduğu gibi ayrı ayrı yığdım. Sonra kendisini çağırdım. AlacaklılarPeygamber'i görünce istedikleri alacağın bu saatte ödenmesini ısrar eder gibi davrandılar. Peygamber onların yapmakta oldukları ısrarı görünce, en büyük yığının etrafında üç defa dolaşıp yaklaştı da sonra onun üzerine oturdu. Sonra: "Alacaklı arkadaşlarını kendine çağır!" buyurdu. ölçücü kişi alacaklılar için ölçmeye devam etti. Nihayet Allah babam adına, onun emânetini tamamen ödedi. Ben ise kızkardeşlerime bir tek hurma götürmeyerek, sırf babamın emânetim Allah'ın ödemesinden razı oluyordum. Allah yığınların hepsini selâmete çıkardı, hattâ ben Peygamber'in üzerinde durduğu yığma bakıyordum; ondan bir tek hurma eksilmemiş gibiydi.

4104-) Sa'd ibn Ebî Vakkaas (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Ben Uhud günü Rasûlüllah'ı, yanında iki kişi olduğu hâlde gördüm. Bu iki kişi Rasûlüllah'ı savunmak için harb ediyorlardı, üzerlerinde beyaz elbiseler vardı. Bunlar -Âdemoğullarının en şiddetli çarpışması gibi savaşıyorlardı. Ben bu iki kişiyi ne Uhud'dan önce, ne de sonra gördüm.

4105-) Bize Hâşim ibnu Hâşim es-Sa'dî tahdîs edip şöyle dedi: Ben Saîd ibnu'l-Müseyyeb'den işittim, şöyle diyordu: Ben Sa'd ibnu Ebî Vakkaas'tan işittim, şöyle diyordu: Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem) Uhud günü ok kabındaki oklarını çıkarıp bana verdi de: "At(yâ Sa'd) Babam anam sana feda olsun!" dedi.

4106-) Yahya ibnu Saîd el-Kattân şöyle demiştir: Ben Saîd ibnu'l-Müseyyeb'den işittim, şöyle dedi: Ben Sa'd ibn Ebî Vakkaas (radıyallahü anh)'tan işittim: Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem) Uhud günü benim için babasını ve anasını feda etmekte birleştirdi, diyordu.

4107-) Saîd ibnu'l-Müseyyeb şöyle demiştir: Sa'd ibnu Ebî Vakkaas(radıyallahü anh): Yemîn olsun Uhud günü Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ana ve babasını, bunların her ikisini de benim için feda etmek üzere bir yere getirdi, dedi. Sa'd ibn Ebî Vakkaas, kendisi harb ederken Rasûlüllah'ın kendisine hitaben: "Babam ve anam sana feda olsun" dediğini kasdediyor.

4108-) Abdullah ibnu Şeddâd şöyle demiştir: Ben Alî ibn Ebî Tâlib'den işittim, şöyle diyordu: Ben Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem)'in Sa'd'dan başka hiçbir kimseye feda etmek üzere, babasını ve anasını birleştirdiğini işitmedim.

4109-) Abdullah ibn Şeddâd'dan: Alî ibn Ebî Tâlib (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Ben, Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'in, hiçbir kimseye feda etmek üzere babasını ve anasını birleştirdiğini işitmedim, yalnız Sa'd ibn Mâlik (yani Ebû Vakkaas) müstesna. Çünkü ben, muhakkak olarak Peygamber'in Uhud günü: "Yâ Sa'd, babam anam sana feda olsun, at!" buyurduğunu işittim.

4110-) Ebû Usmân Abdurrahmân en-Nehdî: Kendilerinde mukaatele yapılan bu harb günlerinin bâzı saatlerinde Peygamber(sallallahü aleyhi ve sellem)'in yanında Talha ile Sa'd ibn Ebî Vakkaas'tan başka kimse kalmamıştır, demiştir. Bu bilgi, Talha ile Sa'd'ın hadîslerinden alınmıştır.

4111-) Muhammed ibnu Yûsuf şöyle demiştir: Ben es-Sâib ibnu Yezîd'den işittim, şöyle dedi: Ben Abdurrahmân ibnu Avf’a Talha ibnu Ubeydillah, el-Mıkdâd ibnu'l-Esved ve Sa'd ibn Ebî Vakkaas'la sohbet edip beraber bulundum. Bunların hiçbirinin Peygamber'den hadîs tahdîs ettiğini işitmedim. Yalnız Talha'dan Uhud gününü tahdîs ederken işittim.

4112-) Kays ibn Ebî Hazım: Ben Uhud günü Talha'nın çolak olan elini gördüm. Talha, bu kesik eliyle Uhud günü Peygamber'i koruyordu, demiştir.

4113-) Enes ibn Mâlik (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Uhud günü olup da insanlar Peygamber'in yanından dağıldıkları zaman Ebû Talha, Peygamber'in önünde kendi kalkanını Peygamber'e siper yaparak, oradan hiç ayrılmadı. Ebû Talha ok yayını çok sert çeken bir atıcı idi. Uhud günü o, elinde iki yahut üç yay kırdı. Yanından ok dolu kubur ile geçen kimse olurdu da Peygamber ona: "Ok kabını Ebû Talha'ya boşalt!" derdi. dedi ki: Peygamber yükselir, askere bakarsa hemen Ebû Talha: Babam anam Sana feda olsun, yükselme! Düşman oklarından bir okun Sana isabet etmesinden korkarım. İşte göğsüm Senin göğsüne siperdir! Derdi. Enes dedi ki: Yemîn olsun ki, ben o tehlikeli Uhud gününde Ebû Bekr'in kızı Âişe'yi ve anam Ümmü Suleym'i gördüm. Bunların her ikisi de eteklerini çemreyip sıvamışlar, ben onların bacaklarındaki halhalları görüyordum. Onlar su kırbalarını taşıyorlar ve onları yaralı askerlerin ağızlarına boşaltıyorlardı. Yemîn olsun o gün Ebû Talha'nın elinden iki yahut üç defa kılıcı düşmüştü.

4114-) Âişe (r.anha) şöyle demiştir: Uhud günü olduğu zaman müşrikler bozulunca Allah'ın la'neti üzerine olası İblîs, müslümânlara: Ey Allah'ın kulları, arka tarafınızda bulunanlarınızdan sakının! Diye bağırdı. Bu bağırma üzerine müslümân ordusunun öncüleri, arkalarında bulunanları müşriklerden sanarak geriye döndüler. Akabinde öncüler ve arkalarından gelenler birbirlerini öldürmeye giriştiler. Bu sırada Huzeyfe ibnu'l-Yemân bir de baktı ki, babası Yemân'ı müslümanlar müşriklerden sanarak öldürmekteler. Bu anda Huzeyfe: Ey Allah'ın kullan! Bu babamdır, bu babamdır; onu öldürmeyin! dedi. dedi ki: Âişe şöyle dedi: Allah'a yemîn ederim ki, müslümânlar ondan ayrılmadılar ve nihayet onu öldürdüler, Huzeyfe, müslümânların bir yanlışlıkla babasını öldürmelerine karşı yalnız: Allah mağfiret etsin. O, acıyanların en acıyıcısıdır" (Yûsuf: 92) demekle yetindi. dedi ki: Vallahi Huzeyfe Azîz ve Ceiîl olan Allah'a kavuşuncaya kadar, babasını öldüren için yaptığı duâ ve istiğfardan olan hayrın bakiyyesi, yani üzüntüsü Huzeyfe'de devam edip durmuştur. "Basiretten bir iş hakkında bildim"; "Absartu" ise "Gözün görmesinden gördüm" demektir. "Basartu" ve "Absartu" bir ma'nâyadır da denilir.

4116-) Ebû İshâk dedi ki: Ben el-Berâ ibn Âzib (radıyallahü anh)'den işittim, şöyle dedi: Rasûlüllah'ın(başlıktaki âyette bildirilen) bu çağrısı Uhud günü piyadelerin arka tarafına yerleştirdiği ve Abdullah ibn Cubeyr'in kumandasına verdiği okçulara âid idi. Onların bâzısı bozulmuşlar olarak kaçtıkları zaman, Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem), onların arkalarından ("Ey Allah'ın kulları, bana geliniz! Ey Allah'ın kulları, bana geliniz Her kim dönüp gelirse ona cennet vardır!" diye) onları çağırıyordu.

4117-) Ve bana Halîfe ibnu Hayyât söyledi: Bize Yezîd ibnu Zuray' tahdîs etti: Bize Saîd ibn Ebî Arûbe, Katâde'den; o da Enes'ten tahdîs etti ki, Ebû Talha (radıyallahü anh) şöyle demiştir: Ben, Uhud günü kendisini uyku bürüyen kimseler içinde idim. Birkaç defa elimden kılıcım düşünceye kadar uykuya dalmıştım. Kılıcım düşerdi, ben de onu alırdım, Tekrar düşerdi, ben yine alırdım.

4118-) Salim, babası Abdullah ibn Omer'den tahdîs etti ki, o, Rasûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) -yaralanıp dişi kırılınca- sabah namazının son rek'atinde rukû'dan başını kaldırınca "Semiallâhu limen hamidehu. Rabbena leke'l-hamdu (Allah kendisini öven kişinin övgüsünü işitti. Ey Rabb'imiz, övülme yalnız Senin hakkındır)" dedikten sonra: "Yâ Allah! Fulana, Fulâna ve Fulâna la'net eyle" derken işitmiştir. Bunun üzerine Azîz ve Celîl olan Allah: “İşten hiçbirşey sana âid değildir. Allah ya onların tevbesini kabul eder, yahut onları, kendileri zâlim kimseler oldukları için azâblandırır" (Âlu İmrân: 128) âyetini indirmiştir.

4119-) Ve Hanzala ibn Ebî Sufyân'dan: O da şöyle demiştir: Ben Salim ibn Abdillah'tan işittim, şöyle diyordu: Rasûlüllah(sallallahü aleyhi ve sellem), Safvân ibn Umeyye, Sehl ibnu Amr, el-Hâris ibn Hişâm aleyhine beddua ederdi. Bu beddua üzerine: ''İşten hiçbirşey sana âid değildir... " âyeti sonuna kadar indi.

4124-) Ebû Hazım, Sehl ibn Sa'd'dan işitmiştir. Şehre Rasûlüllah'ın yarasından soruldu da şöyle dedi: Dikkat edin, vallahi ben Rasûlüllah'ın yarasını yıkamakta olanı, suyu dökmekte olanı ve yaranın ne ile tedâvî edildiğini pekiyi biliyorum. dedi ki: Rasûlüllah'ın kızı Fâtıma aleyhi's-selâm yarayı yıkıyordu, Alî de kalkan ile suyu döküyordu. Fâtıma suyun kanı artırmaktan başka birşey yapmadığını görünce oradaki bir hasır parçasını alıp yaktı ve o yanığı yaranın üzerine bastı da böylece kanın akması durdu. O gün Peygamber'in rabâiye dişleri kırıldı, yüzü yaralandı ve başındaki miğferi de kırıldı.

4125-)  İbn Abbâs radıyallahü anhüma: Bir peygamberin öldürdüğü kişiye Allah'ın öfkesi şiddetli oldu. Allah Elçisi'nin yüzünü kanatan kimse üzerine de Allah'ın öfkesi şiddetli oldu, demiştir.