Sahîh-i Müslim Hadis Kitabı

5520-) Bize İshâk b. İbrahim dahi rivâyet etti. ki): Bize Cerir Mansûr'dan naklen haber verdi. H. Muhammed b. Müsennâ da rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebî AdAdiyy, İbn Avn'den rivâyet etti. iki râvi Mücâhid'den, o da Abdurrahman b. Ebî Leylâ'dan, o da Huzeyfe'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen yukarda söylediklerimizin hadîsi mânâsında rivâyette bulunmuşlardır.

5521-) Bize Muhammed b. Ahdillah b. Nümeyr rivâyet etti. ki): Bize babam rivâyet etti. ki) ; Bize Seyf rivâyet etti. ki): Mücâhid'i şunu söylerken işittim, Abdurrahman b. Ebî Leylâ'yı dinledim. (Şöyle dedi): Huzeyfe su istedi de ona bir Mecûsi gümüş bir kabtan su verdi. Bunun üzerine Huzeyfe şunları söyledi: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i dinledim: ve dibayı giymeyin! Altın ve gümüş kablardan içmeyin! Onların sahanlarından da yemeyin! Çünkü bunlar dünyada onlarındır.» buyuru-yordu. hadîsi Buhârî «Et'ıme», «Eşrîbe» ve «Libâs» bahislerinde Ebû Dâvud ile Tirmizî ve İbn Mâce «Kitâbu'l-Eşrîbe»'de; Nesâî «Kitâbu'z-Zîne»'de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. Köyün, muhtarı ve reisi manasınadır. Fârisîden alınma bir kelimedir. Dühkan şeklinde dahi okunabilir. Asimin arabî olduğunu iddia edenler de vardır. Huzeyfe'nin elinden gümüş kabı atması Mecusî'ye birkaç defa bu kabla su getirmemesini ten bin ettiği içindir. Bu cihet Buhârî'nin rivâyetinde tasrih edilmiştir. Huzeyfe (radıyallahü anh) bu hareketiyle: Ben kendisine bana bu kabla su getirmemesini defalarca tenbih etmiş olmasam bunu yapmazdım» demek istemiştir. şerifteki: bunlar dünyada onlarındır...» cümlesinden murad: Altın, gümüş ve ipek dünyada küffarındir, demektir. Bu mânâ hadîsin siyakından anlaşılmaktadır.

5522-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Mâlik'e, Nâfi'den dinlediğini, onun da İbn Ömer'den, onun da Ömer b. Hattâb’dan naklettiği şu hadîsi okudum. Ömer b. Hattâb mescidin kapısında ipekli çizgili bir kumaş görmüş de: Ya Resûlallah! Bu kumaşı satın alsan da cuma günü halka ve sana geldikleri vakit heyetlere onu giysene! demiş. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): ancak âhirette bir nasîbi olmayan giyer.» buyurmuş. Bilâhare Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bu cinsten hülleler gelmiş. O da Ömer'e bunlardan bir hülle vermiş. Ömer: Bunu bana giydirdin, halbuki Utarid'in hüllesi hakkında söylediğini söyledin, demiş. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) de: onu sana giyesin diye giydirmedim.» buyurmuşlar. Artık Ömer de onu Mekke'de bulunan müşrik bir kardeşine giydirmiş.

5523-) Bize İbn Nümeyr de rivâyet etti. ki) ; Bize babam rivâyet etti. H. Ebû Bekr b. Ebî Şeybe dahi rivâyet etti. ki): Bize Ebû Üsame rivâyet etti. H. Muhammed b. Ebî Bekr El-Mukaddemi dahi rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Saîd rivâyet etti. hepsi Ubeydullah'dan rivâyet etmişlerdir. H. Süveyd b. Saîd de rivâyet etti. ki): Bize Hafs b. Meysere, Mûsa b. Ukbe'den rivâyet etti. Her iki râvi Nâfi'den, o da İbn Ömer'den, o da Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'den naklen Mâlik'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuşlardır.

5524-) Bize Şeyban b. Ferrûh dahi rivâyet etti. ki): Bize Cerîr b. Hazini rivâyet etti. ki): Bize Nâfi’ İbn Ömer'den rivâyet etti. (Şöyle dedi): Ömer: Et-Temîmi'yi pazarda siyera hüllesi teşhir ederken gördü... Utârid kıratları mesteder ve onların ihsanlarına nail olurdu. Ömer: Ya Resûlallah! Ben Utarid'i pazarda siyera hüllesi teşhir ederken gördüm. Onu satın alsan da, sana geldikleri vakit Arab hey'etlerine giysene! dedi. Zannederim onu cuma günü de giysene, dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona: İpeği ancak ve ancak âhiretle nasibi olmayanlar giyer.» buyurdu. Bunun üzerinden birkaç zaman geçtikten sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e siyera hulleleri getirdiler. O da Ömer'e bir hülle gönderdi. Bir hülle de Usame b. Zeyd'e gönderdi. Bİr hülle de Ali b. Ebî Tâlib'e verdi ve onu kadınlarının arasında baş bezi yapmak için parçala, dedi. Arkacığından Ömer hüllesini taşıyarak geldi. Ve: Ya Resûlallah! Onu bana göndermişsin. Halbuki dün Utarid'in hüllesi hakkında söyleyeceğini söyledin, dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona öyle bir bakış baktı ki, bu yaptığını Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in beğenmediğini anladı. Ve: Ya Resûlallah! Bana niye bakiyorsun, bunu bana sen gönderdin, dedi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem): onu sana giyesin diye göndermedim. Lâkin onu kadınların arasında baş bezi yapmak üzere parçalayasın diye gönderdim.» buyurdular.

5525-) Bana Ebû't-Tâhir ile Harmele b. Yahya da rivâyet ettiler. Lâfız Harmele'nindir. (Dediler ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus, İbn Şihab'dan naklen haber verdi. ki): Bana Salim b. Abdillah rivâyet etti ki, Abdullah b. Ömer şunu söylemiş: Ömer b. Hattâb pazarda satılan kaba ipekten ma'mul bir hülle buldu. Ve onu alarak Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e getirdi: Ya Resûlallah! Bunu satın al da, bayram ve hey'etler için onunla zinetlen! dedi. Onun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): ancak ve ancak nasibi olmayanların giysisidir.» buyurdu. Ömer Allah'ın dilediği kadar durdu. Sonra Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ona ince ipekten bir cübbe gönderdi. Az sonra Ömer ciibbe ile belirli ve onu Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e getirerek: Ya Resûlallah! «Bu ancak ve ancak nasibi olmayanların giysisidir.» Yahut «Bunu ancak ve ancak nasibi olmayanlar giyer.» dedin. Sonra onu bana gönderdin, dedi. Bunun üzerine Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): satarsın ve bir hacetini görürsün!» buyurdular.

5526-) Bize Harun b. Ma'ruf da rivâyet etti. ki): Bize İbn Vehb rivâyet etti. ki): Bana Amr b. Haris, İbn Şihâb'dan bu isnadla bu hadîsin mislini haber verdi.

5527-) Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Saîd, Şu'be'den rivâyet etti. ki): Bana Ebû Bekr b. Hafs, Sâlim'den, o da Ibnü Ömer'den naklen haber verdi ki Ömer, Utârid okullarından bir adamın üzerinde dibadan yahut ipekten bir kaftan görmüş de Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e: Bunu satın alsan a! demiş. O da: ancak ve ancak nasibi olmayanlar giyer!» buyurmuş. Derken Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’e bir siyera hüllesi hediyye edilmiş. (Ömer diyor ki): Onu hana gönderdi. Ben: Bunu bana gönderdin, halbuki onun hakkında söyleyecekleri) söylediğini ben işittim, dedim. ben sana ancak ve ancak istifade edesin diye gönderdim buyurdular.

5528-) Bana İbn Nümeyr de rivâyet etti. ki): Bize Ravh rivâye etti. ki): Bize Şu'be rivâyet etti. ki): Bize Ebû Bekr b. Hafs, Salim b. Abdillah b. Ömer'den, o da babasından naklen rivâyet eti ki, Ömer b. Hattâb, Utârid oğullarından bir adamın üzerinde... görmüş. Yahya b. Saîd hadîsi gibi rivâyette bulunmuştur. Yalnız o: «Ben onu sana ancak faydalanasın diye gönderdim; onu sana giyesi diye göndermedim.» demiştir.

5529-) Bana Muhammed b. Müsennâ rivâyet etü. ki): Bize Ab dü's-Samed rivâyet etti. ki): Babamı rivâyet ederken dinledim ki): Bana Yahya b. Ebî İshâk rivâyet etti. ki): Bana Salim b. Abdillah İstebrak hakkında söz etti. Ben: O dibanın kalın ve sert olanıdır, dedim. Bunun üzerine şunu söyledi. Ben Abdullah b. Ömer'i şöyle derken işittim: Ömer bir adamın üzerinde İstebrakdan bir hülle gördü, Ve onu Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)'e getirdi... yukarkilerin hadîsi gibi anlatmış. Yalnız: üzerine: Ben onu sana ancak ve ancak onunla mal kazanasın diye gönderdim buyurdu.» demiştir. hadîsi Buhârî «Cuma» ve «Hibe» bahislerinde; Ebû Dâvud ile Nesâî «Namaz» bahsinde muhtelif râvilerden tahric etmişlerdir. İki parçadan ibaret bir elbisedir. Som ipekten yapılma elbisedir. Bu kelime muhtelif şekillerde izah edilmiştir. Hattâ altın diyenler olduğu gibi, uzun çizgili renkli, bir nebattır, diyenler bile bulunmuştur. «Eg'Sîhah» adh kâmusda: Siyerâ sarı çizgili bir kumaşdır, denilmiştir. Burada ondan halis ipekli kumaş kasdedildiğinde şüphe yoktur. Çünkü bilittifak haram olan budur. Karışık ipekliye gelince: Şâfiîler'e göre vezn itibariyle ipeği fazla gelmedikçe giyilmedi haram değildir. Hanefîlere göre ise itibar argacadır. Bu cihet fıkıh kitaplarında görülebilir. Hayırlı nasib ve salah mânâsına gelir. Bunun hürmet ve din mânâsına geldiğini söyleyenler de olmuştur. Şu halde cümleye üç türlü mânâ verilebilir:

5530-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Bize Hâlid b. Abdillah, Abdülmelik'den, o da Esma binti Ebî Bekr'in azatlısı Abdullah'dan naklen haber verdi. Bu Abdullah Atâ'nın oğlunun dayısı idi ki): Beni Esma', Abdullah b. Ömer'e gönderdi de şunları söyledi Duydum ki, sen üç şeyi haram kılıyormuşsun: Elbisede alemi, ergovar eğer yastığını ve bütün Receb ayında oruç tutmayı! Abdullah da bana şu cevâbı verdi. Söylediği Receb mes'elesine gelince ebedî onu; tutana ne diyecek! Söylediği elbisede alem mes'elesine gelelim. Ben Ömer b. Hattab'ı şunu söylerken işittim: Ben Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'i: ancak ve ancak nasibi olmayanlar giyer.» buyururken dinledim. Bu sebeple aleminde ipekten ma'dud olmasından korktum. Ergovan eğer yastığına gelince: İşte Abdullah'ın eğer yastığı!.. Bir de haktik yastık erguvandır. Bunun üzerine ben Esmâ'ya dönerek kendisine haber verdim. Esma: İşte Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in cübbesi!.. dedi. bana bir taylasanlar kısralar cübbesi çıkardı, Cübbe'nin ipekten yaması vardı. Kenarları dîba ile geçilmişti. Ve: Bu cübbe vefatına kadar Âişe'nin yanında idi. O vefat edince ben aldım. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) onu giyerdi. İmdi bizde onu hastalar için yıkıyoruz, onunla şifâ taleb ediliyor, dedi.

5531-) Bize Ebû Bekr b. Ebi Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Ubeyd b. Saîd Şu'be'den, o da Halife b. Kâ'b Ebû Zübyan'dan naklen rivâyet etti. ki): Abdullah b. Zübeyr'i hutbe okurken dinledim. (Şöyle diyordu): Dikkat! Kadınlarınıza İpek giydirmeyin! Çünkü ben Ömer b. Hattâb'ı şunu söylerken işittim: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): giymeyiniz. Çünkü onu dünyada giyen âhirette giymeyecektir.» buyurdular.

5532-) Bize Ahmed b. Abdillah b. Yûnus rivâyet etti. ki): Bize Züheyr rivâyet etti. ki): Bize Âsim-ı Ahvel Ebû Osman'dan rivâyet etti. (Şöyle dedi): Biz Azerbeycan'da iken Ömer bize nıektub yazdı. (Şöyle diyordu): Ey Utbe b. Fergat! Bu (mal) senin alnının terinden değildir. Bahanın alnının terinden, annenin alnının terinden de değildir. O halde kendi menzilinde neden doyuyorsan, müslümanlari da menzillerinde onunla doyur. Refaha kaçmaktan, müşriklerin elbisesini giymekten ve ipek elbiseden sakının! Çünkü Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ipek giymeyi yasak etti. Ancak şöyle olabilir, dedi. Ve bize Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) iki parmağını, orta parmağı ile şehâdet parmağını kaldırdı. Onları yanyana getirdi. Züheyr ki: Âsim şunu söyledi. «Bu mektubda vardır.» Râvi diyor ki: Züheyr de iki parmağını kaldırdı.

5533-) Bana Züheyr b. Harb rivâyet etti. ki): Bize Cerîr b. Abdil Hâmid rivâyet etti. H. İbn Nümeyr de rivâyet etti. ki): Bize Hafs b. Gıyâs rivâyet etti. Her iki râvi Asım'dan bu isnadla Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’den naklen ipek hakkında yukarki hadîsin mislini rivâyet etmişlerdir.

5534-) Bize İbnİ Ebî Şeybe (bu zât Osman'dır) ile İshûk b. İbrahim El-Hanzalî de her ikisi birden Cerîr'den rivâyet ettiler. Lâfız İshâk'ındır. ki): Bize Cerîr, Süleyman Et-Teymî'den, o da Ebû Osman'dan naklen haber verdi, Ebû Osman Şöyle dedi: Utbe b. Fergat ile beraber idik. Bize Ömer'in mektubu geldi ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): ancak âhirette ondan nasibi olmayan kimse giyer. Yalnız şu İcada fi müstesna!» buyurmuşlar. Ebû Osman baş parmaktan sonra gelen iki parmağı ile işaret etti. Taylasanları gördüğüm zaman bana onlar Taylasanların düğmeleri gibi göründü.

5535-) Bize Muhammed b. Abdi’l-A'lâ rivâyet etti. ki): Bize Mu'temir babasından rivâyet etti. ki): Bize Ebû Osman rivâyet etti. ki): Utbe b. Fergat'la beraber idik... Cerîr'in hadîsi gibi rivâyette bulunmuştur.

5536-) Bize Muhammed b. Müsennâ ile İbn Beşşâr rivâyet ettiler. Lâfız İbnİ Müsennâ'nındır. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti. ki): Bize Şu'be, Katâde'den rivâyet etti. ki): Ebû Osman En-Nehdî'yi dinledim. Şunu söyledi: Biz Utbe b. Fergat'la Azarbeycan'da yahut Şam'da iken Ömer'in mektubu geldi. (Şöyle diyordu): Bundan sonra: (Malûm ola ki) Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ipeği yasak etmiştir. Yalnız şu kadarı iki parmağı müstesna. Ebû Osman ki: Biz bundan alemleri kasteddiğini anlamakla gecikmedik.

5537-) Bize Ebû Gassan El-Mismaî ile Muhammed b. Müsennâ da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muâz (Bu zât İbn Hişam'dır) rivâyet etti. ki): Bana babam Katâde'den bu isnadla bu hadîsin mislini rivâyet etti. Ama Ebû Osman'ın sözünü anmadı.

5538-) Bize Ubeydullah b. Ömer El-Kavârirî ile Ebû Ğassan el-Mismaî, Züheyr b. Harb, İshâk b. İbrahim, Muhammed b. Müsennâ ve İbn Beşşar rivâyet ettiler. (İshâk: ahberana, ötekiler: haddesena tâbirir kollandılar.) Dediler ki: Bize Muâz b. Hişâm rivâyet etti. ki) Bana babam Katâde'den, o da Âmir Eş-Şâbi'den, o da Süveyd b. Ğafele den naklen rivâyet etti ki, Ömer b. Hattâb Cabiye'de hutbe okumuş ve «Nebiyyullah (sallallahü aleyhi ve sellem) ipek giymeyi yasak etti, yalm iki parmak veya üç parmak yahut dört parmak yeri müstesna!» demiş.

5539-) Bize Muhammed b. Abdillah Er-Ruzzî de rivâyet etti. (Ded ki): Bize Abdulvehhab b. Ata', Saîd’den, o da Katâde'den bu isnadla bu hadîsin mislini haber verdi. hadîsi Buhârî «Libâs» bahsinde, Nesâî «Zinet»'de İbn Mâce «Cihâd» ile «Libas»'da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. eğer yastığından murad ergovanî renkte olan eğer yastığıdır ki: Bunun hem ipekten hem yünden yapıldığım söylemiştik. Burada ondan murad yünden yapılmış olanıdır. Kışın giyilen bir elbisedir. Elbisenin alemi iki parmak genişliğinde uzun yollarıdır. Bunların ipekten yapılmasına izin verilmiştir. Abdullah İbn Ömer'in Receb ayı orucu hakkında verdiği cevap inkârdır. Bu sözüyle onun haram olduğunu söylemediğini kendisinin bizzat Receb ayım hattâ bütün seneyi oruç tutarak geçirdiğini anlatmak istemiştir. Ebedî oruçtan murad bayramlarla teşrik günlerinden maada senenin bütün günlerini oruçlu geçirmektir. İbn Ömer'in mezhebi bu olduğu gibi, babasıyle Hazret-i Âişe'nin ve diğer bazı ashâb-ı kirâmın mezhebleri de budur. Ulemânın bu bab-daki sözlerini oruç bahsinde görmüştük. İbn Ömer şerit halindeki yollan ipekten olan elbiseyi haram kıldığını da itiraf etmemiştir. bunun umumî yasağı dahil olacağından korktuğu için takva icâbı kullanılmamasına kail olduğunu söylemiştir. Hazret-i İbn Ömer’in cevabına karşılık Esma (radıyallahü anh)'nın etrafları ipekle geçilmiş cübbeyi çıkarması onun haram olmadığım göstermek içindir. Nitekim ekser ulemâya göre de hüküm budur. erkeklere ipek elbisenin niçin haram kılındığında ihtilâf etmişlerdir. göre israf olduğu için haram kılınmıştır. Kibirlenmeye sebep okluğu için haram kılındığını söyleyenler olduğu gibi, kadına benzettiği için haram edildiğini söyleyenler de vardır. Hattâ İbn Dakikilîyd'in rivâyetine göre bazı ulema buradaki tahrirnin illeti kâfirlere benzemektir, demişlerdir. Az yukarda gördüğümüz: dünyada kâfirlerindir.» hadîs-i şerifi bu kavli te'yid eder. b. Fergat (radıyallahü anh) Azerbeycan'da ordu kumandam bulunuyordu. Hazret-i Ömer bundan dolayı mektubunu ona yazmış ve bu mektubun orduya okunmasını istemiştir. teri diye terceme ettiğimiz «kedd»in asıl mânâsı yorgunluk ve meşekkattır. Burada Hazret-i Ömer (radıyallahü anh) ordu kumandanına şunu demek istemiştir. «Elinde bulunan bu mal senin güçlük çekerek, alın teri dökerek kazandığın bir şey olmadığı gibi, annenin babanın kazanıp sana miras bıraktıkları mal da değildir. Bilâkis bu mal müslümanlarındır. Şu halde sen de onlara ortak ol, kendine ondan bir şey tahsis etme. Kendin ne alıp yiyorsan. askerine de aynı şeyi yedir. Onları karargâhlarında doyur, seni arayıp erzak istemelerine meydan verme.»

5540-) Bize Muhammed b. Abdillah b. Nümeyr ile İshâk b. İbrahim El-Hanzalî, Yahya b. Habîb ve Haceac b. Şâir rivâyet ettiler. Lâfız İbn Habîb'indir. (İshâk: Ahberana, Ötekiler: Haddesenâ tâbirlerini kullandılar.) (Dediler ki): Bize Ravh b. Ubâdc rivâyet etti. ki): Bize Ibnü Cüreyc rivâyet etti. ki): Bana Ebû'z-Zübeyr haber verdi ki, kendisi Câbir b. Abdillah'ı şöyle derken işitmiş. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bir gün kendisine hediye edilen dibadan bir kaftan giydi. Sonra onu çarçabuk çıkararak Ömer b. Hattab'a gönderdi. Kendisine (Onu ne çabuk çıkardın ya Resulallah!) dediler. O da: ondan Cİbril men etti.» buyurdu. Derken ağlayarak Ömer geldi ve: Ya Resûlallah! Bir şeyden hoşlanmadın ve onu bana verdin! Benim halim ne olacak? dedi. ben sana giyesin diye vermedim. Ancak ve ancak satasın diye verdim!» buyurdular. Onun üzerine Ömer onu iki bin dirheme sattı.

5541-) Bize Muhammed b. Müsennâ rivâyet etti. ki): Bize Abdurrahman (yani İbn Mehdi) rivâyet etti. ki): Bize Şube, Ebû Avn'den rivâyet etti. ki): Ben Ebû Salih'i Alî'den naklen rivâyet ederken dinledim. Alî Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e bir siyera hüllesi hediye edildi de onu bana gönderdi. Ben de onu giydim. Ama yüzünden kızdığını anladım. ben sana giyesin diye göndermedim. Ancak ve ancak onu kadınlar arasında baş belleri yapmak için parçalayasın diye gönderdim,» buyurdular.

5542-) Bize bu hadîsi Ubeydullah b. Muâz rivâyet etti. ki): Bize babam rivâyet etti. H. Muhammed b. Beşşâr da rivâyet etti. ki): Bize Muhammed (yani İbn Cafer) rivâyet etti. iki râvi demişler ki: Bize Şu'be, Ebû Avn'den bu isnadfa rivâyette bulundu. Muâz'ın hadîsinde: emir buyurdu da onu kadınlarımın arasında taksim ettim.» cümlesi, Muhammed b. Ca'fer'in hadîsinde ise kadınlarımın arasında taksim ettim.» cümlesi vardır. O: «Bana emretti» sözünü anmamıştır.

5543-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Ebû Küreyb ve Züheyr b. Harb da rivâyet ettiler. Lâfız Züheyr'indir. Ebû Küreyb: Ahberana, Ötekiler: Haddesenâ tâbirlerini kullandılar. (Dediler ki): Bize Veki', Mi's-ar'dan, o da Ebû Avn-i Sekafî'den, o da Ebû Salih El-Hanefî'den, o da Alî'den naklen rivâyet etti ki: Übeydir Dûme Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e ipek bir elbise hediye etmiş. O da onu Alî'ye vererek: baş bezi olarak Fâfimeler orasında taksim eî!» buyurmuşlar Ebû Bekir'le Ebû Kûreyb: «Kadınlar arasında..» dediler.

5544-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Gunder, Şu'be'den, o da Abdü'l-Melik b. Meysera'dan, o da Zeyd b. Vehb’den, o da Alî b. Ebî Tâlib'den naklen rivâyet etti. Şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bana bir sîyera hüllesi giydirdi. Ben de onun içinde dışarıya çıktım. Ama Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in yüzünde öfkelendiğini gördüm ve onu kadınlarımın arasında parçaladım.

5545-) Bize Şeyban b. Ferrûh ile Ebû Kâmil rivâyet ettiler. Lâfız Ebû Kâmil'indir. (Dediler ki): Bize Ebû Avâne, Abdurrahman b. Egamm'dan, o da Enes b. Mâlik'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Ömer'e atlas bir cübbe gönderdi. Bunun üzerine Ömer: Bunu bana gönderdin, halbuki onun hakkında söyleyeceğini söyledin, dedi. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): ben sana giyesin diye göndermedim. Ancak ve ancak parasından istifade edesin diye gönderdim. » buyurdular.

5546-) Size Ebû Bekr b. Ebî Şeybe ile Züheyr b. Harb rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize İsmail (bu zat İbn Uleyye'dir), Abdulaziz b. Suheyb'den, o da Enes'den naklen rivâyet etti. Enes şöyle dedi: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ; kim İpeği dünyada giyerse, onu âhirette giymez.» buyurdular.

5547-) Bana İbrahim b. Mûsa Er-Râzî rivâyet etti. ki): Bize Şuayb b. İshâk Ed-Dımeşkî, Evzâî'den naklen haber verdi. ki): Bana şeddâd Ebû Ammâr rivâyet etti. ki): Bana Ebû Ümâme rivâyet etti ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem): kim ipeği dünyada giyerse, âhirelte onu giymez.» buyurmuşlar.

5548-) Bize Kuteybe b. Saîd rivâyet etti. ki): Bize Leys, Yezîd b. Ebî Habib'den, o da Ebû’l-Hayr'dan, o da Ukbe b. Âmir'den naklen rivâyet etti ki... (Şöyle dedi): (sallallahü aleyhi ve sellem)’e ipek bir kaftan hediye edilmiş. O da onu giymiş, sonra onun içinde namaz kılmış. Sonra giderek hoşlanmazmış gibi onu şiddetle çekip çıkarmış ve: sahiplerine bu yakışmıyor.» buyurmuş.

5549-) Bu hadîsi bize Muhammed b. Müsennâ da rivâyet etti, ki): Bize Dahbâk (yani Ebû Asım) rivâyet etti, ki): Bize Abdül-Hamid b. Ca'fer rivâyet etti. ki): Bana Yezid b. Ebî Habib bu isnadla rivâyette bulundu. rivâyetlerden Hazret-i Ali hadisini Buhârî «Hibe», «Natakaat» ve «Libâs» bahislerinde; Nesâî «Kitâz-Zine»'de, Enes hadîsini Buhârî «Kitâbu’l-Libâs-'da; Ukbe hadîsim Buhârî «Salât» ve «libâs» bahislerinde, Nesâî «Kitûbu's-Salât»'da muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. yahut Derme, Şam ile Irak arasında bir şehirdir. Dimeik'e yedi, Medine'ye onüç. Küfe'ye de on konak mesafededir. Hurmalık ve ekinlik içerisinde bir şehirdir, Kal'ası vardır. Ükeydir b. Abdü’l-Melik oranın reisi idi. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’e ipek elbise hediye eden bu adamın müslüman olup olmadığında ihtilâf edilmiştir. Hatib-i Bağdadi «El-Mübhemât» nâm eserinde: «Evvelde hıristiyandı, sonra müslüman olmuştur.» demiş. Bazıları hır istivan olarak öldüğünü söylemişlerdir. İbn Esir: O hilâfsız müslüman olmamıştır. Kim müslüman oldu derse, çirkin bir hatâ' yapmış olur.» demiştir. Ükeydir Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ile sulh yapmış, sonra kal'asına çekilerek orada yaşamıştır. Bilâhare Hazret-i Ebû Bekr zamanında ahdini bozduğu için Hâlid b. Velîd onu muhasara ederek öldürmüştür. Ükeydir müşrik ve hıristiyan olarak ölmüştür. Ali hadîsindeki Fâtımelerden murad cumhûra göre Fâtıme binti Resûlüllah ile Fâtıme binti Esed ve Fâtıme binti Hamza. Fâtıme binti Esed, Hazret-i Ali'nin annesîdir. Bazı rivâyetlerde râvinin dördüncü Fâtime'yi unuttuğu kaydedilmiştir. Bunun Fâtıme binti Şey be yani Hazret-i Ali’nin kardeşi Akil'in zevcesi olduğunu tahmin edenler bulunduğu gibi, Ümmühâni, Fâtıme binti Ebi Tâlib veya Fâtıme binti Velid yahut Fâtıme binti Utbe olabileceği ihtimâlinden bahsedenler de vardır. Arkadan yırtmaçlı kaftandır. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bu ipek kaftanı giydiği vakit erkeklere ipek elbise haram kılınmamıştı. İhtimal onu çıkardığı anda haram kilınmistir. Bundan dolayıdır ki, Bâbımızın Câbir rivâyetinde Resüllallah (sallallahü aleyhi ve sellem): ondan Cibriİ men' etti.» demiptîr.

5550-) Bize Ebû Küreyb Muhammed b. Ala' rivâyet etti. ki): Bize Ebû Üsâme, Saîd b. Ebî Arûbe'den rivâyet etti. ki): Bize Katâde rivâyet etti. Onlara da Enes b. Mâlik haber vermiş ki, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Abdurrahmari b. Avf ile Zübeyr b. Avvâm'a kendilerinde uyuz veya ağrı bulunduğu İçin seferde ipek gömlek giymelerine ruhsat vermiştir.

5551-) Bize bu hadisi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. ki): Bize Muhammed b. Bişr rivâyet etti. ki): Bize Saîd bu isnâdla rivâyet etti ama «seferde...» kaydını anmadı.

5552-) Bize bu hadîsi yine Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti. (Dedİ ki): Bize Veki', Şu'be'den, o da Katâde'den, o da Enes'den naklen rivâyet etti. Enes (Şöyle dedi); Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Zübeyr b. Avvâm ile Abdurrahman b. Avf'a kendilerinde bulunan bir uyuzdan dolayı ipek giymeye ruhsat verdi. Yahut onlara ruhsat verildi.

5553-) Bize bu hadîsi Muhammed b. Müsennâ ile İbn Beşşâr da rivâyet ettiler. (Dediler ki): Bize Muhammed b. Ca'fer rivâyet etti. ki): Bize Şu'be bu isnadla bu hadîsin mislini rivâyet etti.

5554-) Bana bu hadîsi Züheyr b. Harb da rivâyet etti. ki): Bize Affân rivâyet etti. ki): Bize Henınıâm rivâyet etti. ki) ; Bize Katâde rivâyet etti. Ona da Enes haber vermiş ki, Abdurrahman b. Avf ile Zübeyr b. Avvâm, Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)' bitten şikâyet etmişler. O da iştirak ettikleri bir gazada onlara ipek gömlek giymeye ruhsat vermiş. hadîsi Buhârî «Cihad» bahsinde, Ebû Dâvûd ile İbn Mâce «Libâs»'da; Nesâî «Kitâbu'z-Zine»'de muhtelif râvilerden tahrîc etmişlerdir. diyor ki: «Bu hadîs Şafiî ile ona muvafakat edenlerin mezhebine sarahaten delâlet etmektedir. Bir kimsede uyuz hastalığı bulunursa ipek giymesi caiz olur. Çünkü ipekte serinlik vardır. Bit ve o mânâda şeylerin bulunması da böyledir. İmâm Mâlik caiz olmadığına kaildir. İpeği zarurette giymek de caizdir. Harb birdenbire patlayarak başka bir şey bulamayan, sıcaktan veya soğuktan korkarak giyen gibi. Ulemâmızca sahih olan kavle göre ipeği uyuz ve benzeri rahatsızlıklar dolayısıyle hem seferde hem hazarda giymek caizdir. Ulemâmızdan Bazıları ipek giymenin cevazı sefere mahsustur demişse de bu kavil zayıftır.» de şunları söylemiştir ; «Bu hadîs zarurette ipeğin giyilebileceğine delâlet eder. Mâlikîler'den bazılarının kavli de budur. İmâm Mâlik'e gelince, o ipek giymeyi her iki vecihde de men etmiştir. Bu hadîs açık olarak onun aleyhine hüccettir. İhtimal o bu hadisi duymamıştır.» ipek giymenin tecviz edilmesine üç şeyin sebep olduğunu söylüyor. Bunlar yolculuk, gaza ve uyuzdur. Bittabi bit, pire gibi şeyler de uyuz hükmündedir. İbn Battal’ın beyânına göre selef ulemâsı ipek hususunda ihtilâf etmişlerdir. Bazıları ipek giymeyi câîz görmüş bir takımları mekruh saymışlardır. Ömer b. Hattâb, İbn Şîrîn, İkrime ve Muğayrîz kerahetine kail olmuşlar ve harbde şehid düşmek ümid edildiği için ipek giymek daha şiddetle mekruhtur, demişlerdir. İmâm Mâlik'le İmâm A'zam'ın kavilleri de budur. b. Mâlik, Atâ', Muhammed b. Hanefiyye , Urve, Haseni Basrî harbde ipek giymenin caiz olduğunu söylemişlerdir. İmâm Ebû Yûsuf'la İmâm Muhammed'in ve Şafiî'nin kavilleri de budur.

5555-) Bize Muhammed b. Müsennâ rivâyet etti. ki): Bize Muâz b. Hişam rivâyet etti. ki): Bana babam Yahya'dan rivâyet etti. ki): Bana Muhammed b. İbrahim b. Haris rivâyet etti. Ona da İbn Ma'dan haber vermiş. Ona da Cübeyr b. Nüfeyr haber vermiş, ona da Abdullah b. Amr b. As haber vermiş. ki): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) benim üzerimde sarıya boyanmış iki elbise gördü de: ki, bunlar küffârın giysilerindendir, Binâenaleyh sen onları giyme!» buyurdular.

5556-) Bize Züheyr b. Harb da rivâyet etti. ki): Bize Yezîd b. Harun rivâyet etti. ki): Bize Hişâm haber verdi. H. Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. ki): Bize Veki' Alî b. Mübârek'ten rivâyet etti. iki râvi Yahya b. Ebî Kesîr'den bu isnadla rivâyette bulunmuş ve «Hâlid b. Ma'dân'dan» demişlerdir.

5557-) Bize Dâvud b. Rüşeyd rivâyet etti. ki): Bize Ömer b. Eyyûb El-Mûsılî rivâyet etti. ki) ; Bize İbrahim b. Nâfi', Süleyman El-Ahvel'den, o da Tâvus'dan, o da Abdullah b. Amr'dan naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) benim üzerimde sarıya boyanmış iki elbise gördü de: sana annen mi emretti?» dedi. — Ben onları yıkarım, dedim. «Hattâ onları yak!» buyurdular.

5558-) Bize Yahya b. Yahya rivâyet etti. ki): Mâlik'e, Nâfi'den dinlediğim, onun da İbrahim b. Abdillah b. Huneyn'den, onun da babasından, onun da Alî b. Ebî Tâlib'den naklen rivâyet ettiği şu hadîsi okudum. Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) Kass ipeklisiyle sarıya boyanmış elbise giymeyi, bir de altın yüzük takınmayı ve Ruku'da Kur'ân okumayı yasak etmiş.

5559-) Bana Harmele b. Yahya da rivâyet etti. ki): Bize İbn Vehb haber verdi. ki): Bana Yûnus, İbn Şihâb'dan naklen haber verdi. ki): Bana İbrahim b. Abdillah b. Huneyn rivâyet etti. Ona da babası rivâyet etmiş ki: Kendisi Ali b. Ebî Tâlib'i şöyle derken işitmiş. Bana Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) Rüku'da olduğum halde Kur'ân okumayı, altın ve sarı boyalı şeyler giymeyi yasak etti.

5560-) Bize Abd b. Humeyd rivâyet etti. ki): Bize Abdürrezzâk rivâyet etti. ki): Bize Ma'mer, Zührî'den, o da İbrahim b. Abdillah b. Huneyn'den, o da babasından, o da Alî b. Ebî Tâlib'den naklen haber verdi. Ali (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) bana altın yüzük takınmayı, Kass ipeklisi giymeyi, Rüku' ve Secde'de Kur'ân okumayı ve sarı boyalı elbise giymeyi yasak etti. sarıya boyanmış elbise giymenin caiz olup olmayacağında ihtilâf etmişlerdir. Sahabe ve Tabiinin cumhûru ile onlardan sonra gelen ulemâ bunu mubah görmüşlerdir. İmâm A'zam'la İmâm Mâli k'in ve İmâm Şafiî'nin kavilleri de budur. Yalnız İmâm Mâlik başka bir boya ile boyanmış elbiseyi sarı boyalıdan efdal görmüştür. Bir rivâyette evlerde ve avlu işlerinde giyilmesini caiz toplantı yerlerinde sokak ve pazarlarda mekruh görmüştür. Ulemâdan bir cemaata göre sarıya boyanmış elbise giymek kerâhet-i tenzihiyye ile mekruhtur. hadîsteki nehyi bu mânâya hamletmişlerdir. Çünkü Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in kırmızı bir hülle giydiği, sakalını sarıya boyadığı sahih rivâyetlerle sabit olmuştur. Hattâbî'ye göre buradaki nehiy kumaşı dokuduktan sonra boyamaya aittir. Evvelâ ipliği boyanır da, sonra dokunursa bu memnu' değildir. Ulemâdan Bazıları buradaki nehyi hac veya ömre için ihrama girmiş olanlara hamletmişlerdir. Bu takdirde hüküm İbn Ömer (radıyallahü anh) hadîsine muvafık olur. Mezkûr hadiste: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) ihramlının vers veya zâferan değmiş elbise giymesini yasak etti.» denilmektedir. Beyhakî'nin beyânına göre İmâm Şafiî usfurla boyanan elbiseyi mubah görmüş, zâferanla boyananı erkeklere tecviz etmemiştir. Halbuki bunların ikisi de sarı boyadır. Hazret-i Şafiî usfurla boyanan elbisenin giyilmesine bu babda bir yasak delili bulamadığı için cevaz verdiğini söylemiştir. Beyhâki diyor ki: «Nehyin umumî olduğuna delâlet eden birçok hadîsler rivâyet edilmiştir. Bu hadîsler Şafiî'nin kulağına varsa inşaallah onunla amel ederdi,» demiş. Sonra şafiî'nin şu sözünü hatırlatmıştır: «Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in hadîsi benim sözüme muhâlifse hadîsle amel edin; tenim sözümü bırakın!» Yine Beyhakî'nin rivâyetine göre İmâm Şafiî: «İhramlı olmayan erkeğe her halükârda zaferanlı elbise giymesini yasak ederim. Böyle bir elbise giyerse, onu yıkamasını emrederim.» demiştir. Beyhakî: «Zâferanlı elbisede Şafiî sünnete tâbi olmuştur. Usfurla boyananda ona tâbi olması evleviyette kalır.» diyor. Ve selefden bazılarının usfurla boyanmış elbise giymeyi kerih gördüğünü, bazılarının da giymeye ruhsat verdiğini kaydettikten sonra: «Sünnet tâbi olunmaya daha lâyıktır.» diyerek sözünü bitiriyor. (sallallahü aleyhi ve sellem)’in Hazret-i Abdullah b. Amr'a: «Sana bunu annen mi emretti? diye sormasının mânâsı ; Usfurla boyanan elbise kadın elbisesidir. Bu onlara mahsustur, demektir. Bu elbisenin yakılmasını emretmesi bir ceza ve ağır şekilde yasaklanmış olduğunu göstermek, başkalarım da bundan men etmek içindir, denilmiştir.

5561-) Bize Heddâb b. Hâlid rivâyet etti. Bize Hemmâm rivâyet etti. ki): Bize Katâde rivâyet: etti. ki): Enes b. Mâlik'e: Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'e elbisenin hangisi daha makbuldü yahut Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) hangi elbiseyi beğenirdi? dedik. Pamuklu! cevâbını verdi.

5562-) Bize Muhammed b. Müsennâ rivâyet etti. ki): Bize Muâz b. Hişâm rivâyet etti. ki): Bana babam, Katâde'den, o da Enes'den naklen rivâyet etti. Enes: (sallallahü aleyhi ve sellem)’in en sevdiği elbise pamuklu idi, demiş. hadîsi Buhârî ile Ebû Dâvud «Libâs» bahsinde tahrîc etmişlerdir. Yemen'de dokunan pamuk kumaştır. Dâvûdî bunun yeşil renkte olduğun ve cennetliklerin giysileri bu renkte olduğu için kefeninde yeşil renkte olmasının müstehab görüldüğünü söylemiştir. Filvaki Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in kabrine yeşil renkte bir kumaş örtülmüştür. Fakat beyaz renk ondan daha makbuldür. Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in pamukluyu sevmesi, içinde çok zinet bulunmadığı, kir ve pasa daha çok tahammül ettiği içindir. Keten elbise de pamuklu hükmündedir. Hadis-i şerif pamuklu, keten ve çizgili elbise giymenin caiz olduğuna delildir. Çünkü Yemen kumaşları zinetli ve çizgili olurdu.

5563-) Bize Şeyban b. Ferrûh rivâyet etti. ki): Bize Süleyman b. Muğire rivâyet etti. ki): Bize Humeyd, Ebû Bürde'den rivâyet etti. (Şöyle dedi): Âişe'nin yanına girdim de bize Yemen'de yapılan kalın bir çarşafla mülebbede dedikleri cinsten bir kilim çıkardı. Ve Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) şu iki elbisenin içinde vefat etti, diye Allah'a yemin verdi.

5564-) Bana Ali b. Hucur Es-Sa'dî ile Muhammed b. Hatim ve Yâ'kub b. İbrahim toptan İbn Uleyye'den rivâyet ettiler. İbn Hucr ki): Bize İsmail, Eyyûb'dan, o da Humeyd b. Hilâl'den, o da Ebû Bürde'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Bize Âişe bir çarşaf ile mülebbed bir kilim çıkardı. Ve: (sallallahü aleyhi ve sellem)'iin içimle dünyadan gitti, dedi. Hatim kendi hadîsinde «Kalın bir çarşaf» dedi.

5565-) Bana Muhammed b. Râfi' de rivâyet etti. ki) ; Bize Abdurrezzâk rivâyet etti. ki): Bize Ma'mer, Eyyûb'dan, bu isnad ile bu hadîsin mislini haber verdi. Ve: «Kalın bir carsaf» dedi.

5566-) Bana Süreye b. Yûnus rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Zekeriyya b. Ebî Zaide, babasından rivâyet etti. H. İbrahim b. Mûsa da rivâyet etti. ki): Bize İbn Ebî Zaide rivâyet etti. H. Ahmed b. Hanbel dahi rivâyet etti. ki): Bize Yahya b. Zekeriyya rivâyet etti. ki): Bana babam, Mus'ab b. Şeybe'den, o da Safiyye binti Şeybe'den, o da Âişe'den naklen haber verdi. Âişe şöyle dedi: Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) bir sabah, üzerinde siyah kıldan ma'mul çizgili bir örtü olduğu halde (dışarı) çıktı.

5567-) Bize Ebû Bekr b. Ebî Şeybe rivâyet etti. ki): Bize Abde b. Süleyman, Hişam b. Urve'den, o da babasından, o da Âişe'den naklen rivâyet etti. (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in üzerine dayandığı yastığı deriden olup içi lif dolu idi.

5568-) Bana Ali b. Hucur Es-Sa'dî de rivâyet etti. ki): Bize Ali b. Müshir, Hişâm b. Urve'den, o da babasından, o da Âişe'den naklen haber verdi. (Şöyle dedi): Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)'in üzerinde yattığı döşeği deriden olup dolgusu lif idî.

5569-) Bize bu hadîsi Ebû Bekr b. Ebî Şeybe de rivâyet etti. ki): Bize İbn Nümeyr rivâyet etti. H. İshâk b. İbrahim dahi rivâyet etti. ki): Bize Ebû Muâviye haber verdi. Her iki râvi Hişâm b. Urve'den bu isnad ile rivâyet etmiş ve «Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)’in yatağı» demişlerdir, Muâviye'nin hadîsinde: «Üzerinde yattığı...» kaydı vardır. hadîsi Buhârî «Kitâbu’l-Libâs» ile «Kitâbu'l-Hums»'da tahric etmiştir. Yamalı, demektir. Kelimenin asü mânâsı keçeleştirilmiş demek olduğundan bazıları bunu «ortası kalınlaşıp keçe gibi olan kumaş» mânâsına almışlardır. Bazan yünden bazan da kıl, keten ve ipek gibi şeylerden dokunan kilimdir. Üzerinde deve semerlerinin sureti bulunan kumaştır. Hattâbî ona çizgili kumaş demiştir. Edimin cem'idir. Edim tabaklanmış deridir. hadîsler Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem)’in dünya zevkinden ne kadar uzak olduğunu göstermektedir. Fahr-i Kâinat (sallallahü aleyhi ve sellem) Efendimiz herşeyin en azı ve basiti ile iktifa buyururdu. Ümmetinin bu hususta da ona uymadı gerekir. Üzerinde deve semeri resmedilmiş elbise giymekte beis yoktur. Haram olan resim canlıların suretidir. Bu rivâyetler döşek ve yastık gibi şeyler üzerinde uyuyup istirahat etmenin, bunları ot ve yapağı gibi şeylerle doldurmanın cevazına delildir.